Η διαχείριση της πρεσβυωπίας στο χώρο ενός οπτικού καταστήματος
Το άρθρο εστιάζει στη πρεσβυωπία, τον επιπολασμό και τις τεχνικές όπως το monovision, το τροποποιημένο monovision, τους πολυεστιακούς φακούς επαφής και τα γυαλιά οράσεως προοδευτικής ισχύος που μπορεί να χρησιμοποιήσει ένας οπτικός – οπτομέτρης στο χώρο ενός οπτικού καταστήματος με στόχο το καλύτερο οπτικό και αισθητικό αποτέλεσμα που θα καλύψει τους πρεσβύωπες στις ανάγκες της καθημερινότητας.
Γράφει ο Ανδρόνικος Χρυσανθόπουλος, BSc, Msc. Οπτικός – Οπτομέτρης
1. Πρεσβυωπία
Η πρεσβυωπία προέρχεται από τις δύο ελληνικές λέξεις πρέσβυς και ωψ. Στις ημέρες μας η πρεσβυωπία μπορεί να οριστεί ως η κατάσταση που προέρχεται όταν η φυσιολογική ικανότητα του οφθαλμού να εστιάζει σε διαφορετικές αποστάσεις, λόγω ηλικίας αρχίζει να μειώνεται παρά τη βέλτιστη διαθλαστική διόρθωση για μακριά, με την όραση για τις κοντινές αποστάσεις να χαρακτηρίζεται ως ανεπαρκής. Μάλιστα, υπολογίζεται πως το 2000 η πρεσβυωπία είχε επιπολασμό 1.4 δισεκατομμύρια (23% του παγκόσμιου πληθυσμού), με το ποσοστό αυτό να ανεβαίνει και τον αριθμό να φτάνει τα 1.8 δισεκατομμύρια άτομα το 2015. Κορύφωση του επιπολασμού της πρεσβυωπίας υπολογίζεται να παρατηρήσουμε μέχρι το 2030, με τον αριθμό να φτάνει τα 2.1 δισεκατομμύρια άτομα (εικόνα 1) [17,26,37].
Τα αίτια που μπορεί να οφείλονται για την εξέλιξη της πρεσβυωπίας ποικίλουν, κάποια από αυτά αφορούν το περιβάλλον, τη διατροφή, το φύλο, την εγκυμοσύνη, την κατανάλωση αλκοόλ, τον διαβήτη, κ.α. Υπάρχει πλήθος διαθέσιμων τεχνικών για τη διαχείριση της πρεσβυωπίας όπως, τα γυαλιά οράσεως, τα γυαλιά προοδευτικής δύναμης (πολυεστιακά), οι φακοί επαφής, οι χειρουργικές επεμβάσεις, κ.α. Η χρήση γυαλιών οράσεως (μονής όρασης ή προοδευτικής δύναμης) αποτελούν τη πιο συχνή λύση, ωστόσο, κοινωνικοί και πρακτικοί λόγοι οδηγούν τους πρεσβύωπες στο να αναζητήσουν εναλλακτικές λύσεις με φακούς επαφής. Οι επικρατέστεροι τρόποι διαχείρισης της πρεσβυωπίας με φακούς επαφής (φ.ε.) αφορούν τη χρήση μονοεστιακών φ.ε. για μακρυά με παράλληλη χρήση κοντινού γυαλιού οράσεως (όταν επιθυμούν να δούν σε κοντινές αποστάσεις), το monovision, το τροποποιημένο monovision (modified monovision) και τους πολυεστιακούς φ.ε.
Από τη στιγμή που η πρεσβυωπία μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια όρασης για κρίσιμες δραστηριότητες στη καθημερινότητα του ατόμου, απαραίτητο είναι να καταλάβουμε τις ανάγκες, τις βλέψεις, την ασχολίες του (χόμπι – εργασία) και σε ένα ευρύτερο πλαίσιο να συζητήσουμε πως θα μπορέσουμε να προσφέρουμε το καλύτερο προϊόν και υπηρεσία.
Ελάχιστες πληροφορίες είναι διαθέσιμες σχετικά με την αγορά γυαλιών οράσεως για τη διόρθωση της πρεσβυωπίας. Διαδικτυακές μελέτες χωρίς σημαντική εγκυρότητα αναφέρουν πως μέχρι το 2028 ο τζίρος για γυαλιά οράσεως θα φτάνει τα 62 δισεκατομμύρια παγκοσμίως και αποκλειστικά για γυαλιά οράσεως προοδευτικής ισχύος τα 38.6 δις μέχρι το 2027 [25,37,39]. Ενώ, ενδιαφέρον στοιχείο από άλλη μελέτη αναφέρει πως το 86% των συμμετέχοντων θα πλήρωνε 5$ / ημέρα προκειμένου να είναι ανεξάρτητο από γυαλιά οράσεως [25]. Όσο αφορά τους φακούς επαφής σε έρευνα με 1540 συμμετέχοντες άνω των 40 ετών έδειξε πως μόλις το ~25% όσων χρησιμοποιούσαν φακούς επαφής φόραγε πολυεστιακούς φακούς επαφής. Άλλη έρευνα το 2011 έδειξε πως οι πολυεστιακοί φακοί επαφής προτείνονταν 3 φορές περισσότερο από ότι οι φακοί επαφής για monovision (25% – 7% αντίστοιχα) [24,35,37].
Βέβαια, σημαντικό κομμάτι για τη μειωμένη χρήση πολυεστιακών φακών επαφής αφορά και τους χρήστες που εγκατέλειψαν το συγκεκριμένο τρόπο διαχείρισης της πρεσβυωπίας. Συγκεκριμένα, από τους σημαντικότερους λόγους που οι χρήστες σταμάτησαν τους πολυεστιακούς φακούς επαφής αφορούσε, τη κακή οπτική απόδοση, τη ξηρότητα και τη δυσανεξία (κακή οπτική απόδοση, έντονη αίσθηση του φακού, οτπικές διαταραχές,κ.α.). Μάλιστα, όσο αφορά το θέμα της δυσφορίας έρευνα κατέγραψε πως το 50% των ατόμων ανέφερε δυσανεξία, ενώ αντίστοιχα ποσοστά καταγράφονται και σε μελέτες σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο με ποσοστά 39% και 31% αντίστοιχα [37]. Όλοι οι λόγοι που αναφέρθηκαν και οδήγησαν τους χρήστες φακών επαφής σε παύση χρήσης τους μπορούσαν είτε να προληφθούν είτε να διαχειριστούν μέσα από τη συζήτηση με τον υποψήφιο χρήστη.
2. Modified monovision
Το τροποποιημένο monovision (modified monovision) συνδυάζει τα θετικά και των δύο τεχνικών (πολυεστιακούς – monovision). Συγκεκριμένα, το modified monovision συνδυάζει τη πολυεστιακότητα στο ένα μάτι και τη μονή ή πολυεστιακή όραση στο άλλο μάτι. Σαν τεχνική φαίνεται να έχει θετικότερα αποτελέσματα από το monovision και τους πολυεστιακούς φακούς επαφής.
Το τροποποιημένο monovision μπορεί να προσφερθεί με πλήθος σχεδιασμών όπως,
i. μονοεστιακός στο κυρίαρχο μάτι και πολυεστιακός στο μη κυρίαρχο μάτι, διατηρώντας καλό οπτικό αποτέλεσμα στο μακριά.
ii. Πολυεστιακός με χαμηλό add στο κυρίαρχο μάτι και πολυεστιακό με υψηλό add στο μη κυρίαρχο, προσφέροντας καλύτερο οπτικό αποτέλεσμα για μακρινές και μεσαίες αποστάσεις.
iii. Πολυεστιακό φακό επαφής με κέντρο για μακρυά στο κυρίαρχο και πολυεστιακό φακό επαφής με κέντρο για κοντά στο μη κυρίαρχο.
Η επιλογή της διόρθωσης πρέπει να γίνεται μετά από επικοινωνία σχετικά με τις βλέψεις του ατόμου με τους φακούς επαφής. Ακόμα, σημαντικό να έχουμε στο μυαλό μας πως το κάθε οπτικό σύστημα αντιδρά διαφορετικά στη κάθε διόρθωση, οπότε δεν υπάρχει κάποιος καθολικός τρόπος διαχείρισης για το βέλτιστο οπτικό αποτέλεσμα απλά αρχικές κατευθυντήριες.
3.Monovision
3.1.Το monovision
Το monovision σαν τεχνική χρησιμοποιείται αρκετά χρόνια και συγκεκριμένα από τα τέλη του 1950, ο πρώτος που περιέγραψε αυτή τη μέθοδο ήταν ο westsmith [37]. Ο σχεδιασμός και το υλικό των φακών επαφής για τη τεχνική του monovision δεν διαφέρει από τους φακούς επαφής για διόρθωση των διαθλαστικών σφαλμάτων για μακριά, κάνοντας το monovision, μια εύκολη, γρήγορη και οικονομική τεχνική για τη διαχείριση της πρεσβυωπίας με φακούς επαφής. Στο monovision το ένα μάτι διορθώνεται για μακριά (κυρίαρχο) και το άλλο διορθώνεται για κοντά (υπολειπόμενο), στη συγκεκριμένη τεχνική ακόμα και μικροί βαθμοί αστιγματισμού (ιδιαίτερα στο κυρίαρχο μάτι και ακόμα πιο κρίσιμα όταν ο αστιγματισμός βρίσκεται μεταξύ ~70° – 120°) πρέπει να διορθώνονται για το καλύτερο οπτικό αποτέλεσμα στις μακρινές και κοντινές αποστάσεις.
Το πρώτο και πολύ κρίσιμο στάδιο μετά την σωστή διάθλαση είναι η εύρεση του κυρίαρχου οφθαλμού. Υπάρχουν αρκετές τεχνικές για την εξακρίβωση του, πιο σωστή και πιο αποδοτική είναι με τη χρήση ενός σφαιρικού θετικού οφθαλμικού φακού από τη κασετίνα, με διαθλαστική δύναμη ύψους +1.5D με +1.75D πάνω από τη βέλτιστη διόφθαλμη διόρθωση για μακρινή απόσταση, με το φακό να τοποθετείται πρώτα μπροστά στον ένα οφθαλμό και στη συνέχεια από τον άλλο, όσο ο εξεταζόμενος εστιάζει σε 1-2 αριθμούς σε μέγεθος γραμματοσειράς τουλάχιστον 7/10. Ο οφθαλμός που θα έχει την σημαντικότερη θόλωση κατά τη τοποθέτηση του φακού είναι το κυρίαρχο μάτι στη πλειονότητα των περιπτώσεων και σε αυτό επιλέγουμε να δώσουμε τη πλήρη διόρθωση για μακριά. Όπως αναφέρθηκε στο monovision το ένα μάτι διορθώνεται για μακριά και το άλλο για κοντά, αυτό αν και προσφέρει σε μεγάλη πλειοψηφία ποιοτική όραση για μακρινές και κοντινές αποστάσεις, επιδρά αρνητικά στο διόφθαλμο σύστημα ιδιαίτερα στη στερεοσκοπική όραση και στην ευαισθησία αντίθεσης.
Όπως και στις προηγούμνες μεθόδους έτσι και στο mononvision, κρίσιμη είναι η επικοινωνία με τον εξεταζόμενο για να δούμε τις ανάγκες, τις βλέψεις, τις δραστηριότητες, τη καθημερινότητα και όρια του εξεταζόμενου μέσα στην εξέταση. Για παράδειγμα, αν ένα άτομο έχει ανάγκη για πολύωρη και απαιτητική όραση σε μακρινή απόσταση δεν θεωρείται ιδανικός υποψήφιος για διόρθωση με monovision, με βάση την ίδια νοοτροπία αν η εργασία του ατόμου απαιτεί λεπτομερή αντίληψη του βάθος και των αποστάσεων το monovision δεν προτείνεται (εικόνα 2). Άτομα επιρρεπή σε διόφθαλμες δυσλειτουργίες επίσης δεν θεωρούνται ιδανικοί υποψήφιοι.
Αντιθέτως, δραστήρια άτομα που η καθημερινότητα τους απαιτεί ταχεία και συνεχή αλλαγή αποστάσεων και επιθυμούν μόνιμα καθαρήόραση (π.χ. δάσκαλοι, ομιλητές, πωλητές, κ.α.) μπορούν να βοηθηθούν σημαντικά με το monovision. Τέλος, στο monovision προτιμότερο είναι να να μην ξεπερνάμε τη χορήγηση ADD μεγαλύτερο των 1.5D, ενώ, παράλληλα σημαντικό είναι να ελέγχουμε τη στερεοσκοπική όραση και την ευαισθησία αντίθεσης.
3.2. Ιδανικοί υποψήφιοι για monovision
I. Νέοι πρεσβύωπες
II. Άτομα με add έως 1.5D
III. Θετικοί χαρακτήρες
IV. Ρεαλιστές με τις ανάγκες τους
V. Ήδη χρήστες φακών επαφής
Από τη πλευρά του εφαρμοστή θα πρέπει να επικοινωνηθεί πως η πλήρης προσαρμογή μπορεί να διαρκέσει και παραπάνω από δύο εβδομάδες.
ΕΙΚΟΝΑ 2: Η ταχύτητα μετάδοσης της θολής εικόνας είναι μεγαλύτερη από ότι της καθαρής, αυτό μπορεί να έχει ως συνέπεια την λανθασμένη εκτίμηση για το που βρίσκεται ένα αντικείμενο ή/και τη ταχύτητα με το οποίο κινείται. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0960982219307973
3.3. Πλεονεκτήματα monovision
• Εύκολη προσαρμογή
• Μικρό κόστος
• Αποδοτική όραση σε κάθε απόσταση
• Δεν παρατηρούνται τα μειονεκτήματα οπτικής απόδοσης των πολυεστιακών
• Δεν επηρεάζεται από το μέγεθος της κόρης
• Ευκολότερο να κατανοηθεί από τους χρήστες
• Μπορούμε να διορθώσουμε αποτελεσματικότερα τον αστιγματισμό με απλούστερο σχεδιασμό
3.4. Μειονεκτήματα monovision
Τα βασικότερα μειονεκτήματα – προβληματισμοί που παρατηρούνται αφορούν τη μειωμένη στερεοσκοπική όραση, την μειωμένη αντίληψη βάθους, τη μειωμένη ευαισθησία αντίθεσης, τον περιορισμό στο addition που μπορεί να χορηγηθεί, τη δυσκολία στην οδήγηση ιδιαίτερα τη νύχτα και την δυσκολία στον ακριβή υπολογισμό των αποστάσεων. Μεταξύ αυτών, το βασικότερο πρόβλημα βέβαια αφορά τη πτώση της στερεοσκοπικής όρασης, με έρευνες να αναφέρουν πως υπήρχε αλλαγή από 50sec/arc. με διπλεστιακούς φακούς επαφής σε ~200sec/arc. με monovision, με τις αλλαγές βέβαια να διαφέρουν ανάλογα το βαθμό του monovision. Τέλος, λόγω της δυσκολίας στη νυχτερινή οδήγηση μπορεί να προταθεί η μη χρήση του monovision κατά τη διάρκεια οδήγησης τη νύχτα έως ότου γίνει πλήρης προσαρμογή σε αυτό [9,31,34,37].
3.5. Ποσοστό επιτυχίας
Γενικότερα, το ποσοστό επιτυχίας για το monovision φτάνει το 70% – 76%, σε ήδη χρήστες φακών επαφής το ποσοστό κυμαίνεται επίσης σε εύρος 67% – 80%, ενώ, σε άτομα που φοράνε πρώτη φορά φακούς επαφής το ποσοσό αυτό είναι χαμηλότερο[37]. Παρά τους διάφορους συμβιβασμούς η διόρθωση της πρεσβυωπίας με τη τεχνική του monovision συνεχίζει να χρησιμοποιείται με θετικά αποτελέσματα, με πάνω από 10.000.000 άτομα στις Ηνωμένης Πολιτείες να διορθώνονται με monovision[31].
ΕΙΚOΝΑ 3: Διαφορές στη διάμετρο της κόρης ανάλογα το διαθλαστικό σφάλμα
https://www.opticianonline.net/cpd-archive/6052/
ΕΙΚOΝΑ 4: Διαφορές στη διάμετρο της κόρης ανάλογα την ηλικία και το τύπο του διαθλαστικού σφάλματος
4.Πολυεστιακοί φακοί επαφής
4.1. Πολυεστιακοί φακοί επαφής
Στους πολυεστιακούς φακούς επαφής οι ζώνες μακρινής και κοντινής όρασης εμπίπτουν μέσα στη κορική περιοχή την ίδια στιγμή. Αυτή η μέθοδος περιλαμβάνει συμβιβασμό μεταξύ βάθος πεδίου και ποιότητα εικόνας, με το αποτέλεσμα των πολυεστιακών φακών επαφής να εξαρτάται από πλήθος παραγόντων όπως, το μέγεθος της κόρη, τον ασθενή, την ηλικία, το σχεδιασμό των φακών επαφής, κ.α. Γενικά, η κατανομή της διοπτρικής δύναμης των πολυεστιακών φακών επαφής επεκτείνεται όσο η διάμετρος της κόρης αυξάνεται. Οι πολυεστιακοί φακοί επαφής θα πρέπει να παρουσιάζουν καλή εφαρμογή με περιορισμένη (περίπου 1mm) κίνηση φακού στις αλλαγές κατεύθυνσης του βλέμματος με στόχο τη διατήρηση του οπτικού κέντρου. Σε περίπτωση που ο φακός κινείται υπερβολικά με την αποκέντρωση να παρατηρείται προς την 6η ώρα θα πρέπει να επιλέγεται διαφορετικός τύπος φακού με μικρότερο BC για καλύτερη εφαρμογή, σε περίπτωση που η αποκέντρωση παρατηρείται προς τη 12η ώρα με μέτρια κίνηση του φακού δεν χρειάζεται κάποια αλλαγή, αν η αποκέντρωση παρατηρείται στο πλάι τότε φακός μεγαλύτερης διαμέτρου μπορεί να είναι βοηθητικός.
Στις ημέρες μας οι πολυεστιακοί φακοί επαφής έχουν βελτιωθεί σημαντικά όσο αφορά τον οπτικό σχεδιασμό, τις διαθέσιμες παραμέτρους, το υλικό του φακού και την ευκολία στο χειρισμό και την εφαρμογή. Ωστόσο, παρά τη διαθεσιμότητα πολλών πολυεστιακών και διπλεστιακών σχεδιασμών το ποσοστό του πρεσβυωπικού πληθυσμού που χρησιμοποιεί τέτοιους φακούς επαφής εξακολουθεί να είναι χαμηλό (πίνακας 2).
Γενικότερα, όπως τόσο στο τροποποιημένο monovision όσο και στο κλασικό monovision έτσι και στους πολυεστιακούς φακούς επαφής, κρίσιμη είναι η ικανότητα του ατόμου να μπορεί να καταστέλλει την εικόνα εκτός εστίασης με στόχο τη διαυγή όραση. Όσα άτομα δεν έχουν φορέσει διόρθωση για κάποιο διαθλαστικό σφάλμα παλιότερα είναι δύσκολοι υποψήφιοι γιατί πιθανότατα θα χάσουν τμήμα της μακρινής ή κοντινής όρασης που ενδεχομένως να μην τους είναι αποδεκτό.
Τέλος, οι υποψήφιοι που φορούσαν φακούς επαφής για διόρθωση διαθλαστικών σφαλμάτων για μακρινές αποστάσεις και είναι νέοι πρεσβύωπες θεωρούνται πολύ καλοί υποψήφιοι για πολυεστιακούς φακούς επαφής, με τα αποτελέσματα που παρατηρούν οι ίδιοι στην όραση τους να είναι άμεσα και να δέχονται το μικρό συμβιβασμό πτώσης της μακρινής όρασης, σημαντικό βέβαια είναι οι πολυεστιακοί φακοί επαφής που επιλέγονται να έχουν αντίστοιχη ποιότητα άνεσης με τους ήδη υπάρχοντες.
4.2. Η σημασία του μεγέθους της κόρης στους πολυεστιακούς φακούς επαφής
Η σχέση μεταξύ του μεγέθους της κόρης και του σχεδιασμού των πολυεστιακών φακών επαφής καθορίζει σημαντικά τις σχετικές αναλογίες της κοντινής και της μακρινής όρασης που είναι διαθέσιμες στον χρήστη. Η διάμετρος ανοίγματος της κόρης καθώς και οι εκτροπές φαίνεται πως είναι δύο από τους βασικότερους λόγους που επηρεάζουν τη ποιότητα της εικόνας. Το μέγεθος της κόρης επηρεάζεται σημαντικά από την ηλικία και το διαθλαστικό σφάλμα. Έρευνα σε ηλικιακή ομάδα άνω των 50 ετών έδειξε πως ο φωτισμός ήταν η βασική αιτία που επηρέαζε τη διάμετρο της κόρης, αυτό δείχνει πως άτομα μέσης και μεγαλύτερης ηλικίας είναι αρκετά ευαίσθητα στις αλλαγές συνθηκών στο φωτισμό.
Αντιθέτως, σε ηλικίες μικρότερες των 50 ετών φαίνεται πως βασικό ρόλο έχουν τα διαθλαστικά σφάλματα και στη συνέχεια ο φωτισμός. Αυτή η σειρά είναι σημαντική γιατί υποψήφιοι μικρότερης ηλικίας που το διαθλαστικό σφάλμα έχει σημαντικό ρόλο στο μέγεθος της κόρης απαιτούν ακόμα μεγαλύτερη προσοχή σχετικά με τη διορθωση του διαθλαστικού σφάλματος για καλύτερα αποτελέσματα.
Τέλος, προκειμένου οι πολυεστιακοί φακοί επαφής να μπορέσουν να προσφέρουν το καλύτερο οπτικό αποτέλεσμα στον χρήστη θα πρέπει να είναι διαθέσιμοι όχι μόνο με διαφορετικό addition και σχεδιασμούς αλλά και διάφορα μεγέθη όσο αφορά τις ζώνες όρασης για μακριά και κοντά (εικόνα 3-4) [14,35,37,38]. »
ΕΙΚOΝΑ 5: Oι σχεδιασμοί των ζωνών σε centre distance και centre near
φακούς επαφής https://www.reviewofcontactlenses.com/article/multifocalcontact-lens-designs-know-the-players
4.3. Σχεδιασμοί πολυεστιακών φακών επαφής
Οι πολυεστιακοί φακοί επαφής μπορούν να κατασκευαστούν με ποικιλία σχεδιασμών με στόχο τη ποιοτικότερη όραση και κάλυψη των αναγκών όλων των πιθανών υποψήφιων. Κάποιοι από τους σχεδιασμούς είναι οι centre distance, centre near, multizone, diffractive, extended depth of focus (EDOF), κ.α.
4.3.1. Σχεδιασμός centre distance
Οι φακοί επαφής με κέντρο για μακριά έχουν μέγιστη θετική ισχύ στη περιφέρεια τους και προτείνονται λιγότερο συχνά σε σχέση με τους σχεδιασμούς centre near για τη διόρθωση της πρεσβυωπίας. Όταν χρησιμοποιούνται, είναι συχνά σε συνδυασμό κατά τον οποίο τοποθετείται ένας φακός centre distance στον ένα οφθαλμό και ένας φακός centre near στον άλλο οφθαλμό, αυτή η προσέγγιση προσφέρει τις μέγιστες δυνατότητες από το κάθε σχεδιασμό φακού για το βέλτιστο οπτικό αποτέλεσμα σε μακρινή και κοντινή όραση. Η αφεστίαση που σχηματίζεται από το περιφερειακό τμήμα ενός φακού επαφής centre distance σχηματίζει ένα δακτύλιο γύρω από την εικόνα που λαμβάνεται από μακρινή απόσταση, η οποία συχνά γίνεται αντιληπτή ως φαινόμενο “φωτοστέφανου”.
Αυτό είναι σημαντικότερο πρόβλημά όταν ο λόγος της φωτεινότητας του ερεθίσματος προς το φόντο είναι υψηλή, όπως συμβαίνει συνήθως όταν πλησιάζουν προβολείς αυτοκινήτου από το αντίθετο ρεύμα κατά τη διάρκεια νυχτερινής οδήγησης. Ωστόσο, παρά το ότι η μείωση του addition μπορεί να βοηθήσει, αυτό είναι είναι πιθανό να μειώσει την απόδοση σε άλλες καταστάσεις, ιδίως όσο αφορά κοντινές αποστάσεις στην εργασία (εικόνα 5) [37].
4.3.2. Σχεδιασμός centre near
Το μεγαλύτερο μέρος των σύγχρονων πρεσβυωπικών φακών επαφής χρησιμοποιεί κάποιου είδους σχεδιασμού centre near. Αυτοί οι φακοί επαφής συνήθως κατασκευάζονται με προφίλ ασφαιρικής ισχύος, έτσι ώστε να υπάρχει μια ζώνη μετάβασης μεταξύ των δύο ονομαστικών, κύριων δυνάμεων, αυτό παρέχει στον χρήστη ποιοτική όραση σε ενδιάμεσες αποστάσεις,mκαθώς και σε κοντινές και μακρινές αποστάσεις. Για το λόγο αυτό, ο όρος πολυεστιακός, αντί του όρου διπλεστιακός, χρησιμοποιείται σε αυτά τα σχέδια.
Τα προφίλ ισχύος διαφέρουν από κατασκευαστή σε κατασκευαστή, δεν είναι ασυνήθιστο να ανακαλύπτουμε ότι ένας σχεδιασμός φακού που λειτουργεί καλά για ένα άτομο είναι λιγότερο αποδοτικό σε ένα άλλο. Επομένως, η αλλαγή σχεδίων είναι μια χρήσιμη στρατηγική για την επίτευξη υποκειμενικής επιτυχίας. Όσον αφορά την εφαρμογή, οι εμμέτρωπες θεωρείται ότι είναι πιο δύσκολο να ικανοποιηθούν οπτικά από τα άτομα με υψηλότερα διαθλαστικά σφάλματα.
Παρόλο που η σωστή εφαρμογή του φακού επαφής έχει θεωρηθεί ως σημαντική παράμετρος λόγω των εκτροπών κώματος που μπορεί να προκληθούν ιδιαίτερα όταν οι φακοί με υψηλά ποσά σφαιρικής εκτροπής έχουν αποκεντρωθεί, αυτό μπορεί να έχει περιορισμένη πρακτική σημασία, τουλάχιστον στους νεότερους πρεσβύωπες. Η φυσική εξέλιξητης πρεσβυωπίας σημαίνει αναπόφευκτα ότι απαιτούνται υψηλότερες διορθώσεις με addition στους μεγαλύτερους σε ηλικία χρήστες και η επίτευξη αυτού μπορεί να περιλαμβάνει την επιλογή σχεδιασμού φακού ώστε να αυξηθεί ο ρυθμός με τον οποίο αυξάνεται η θετική ισχύς σε όλο το εύρος του φακού επαφής.
Αυτό με τη σειρά του τείνει να μειώσει την περιοχή που σχετίζεται με την κοντινή όραση. Και οι δύο αυτές καταστάσεις είναι πιθανό να μειώσουν την ποιότητα της εικόνας και έτσι η συνταγογράφηση του χαμηλότερου δυνατού addition σε κάθε περίπτωση είναι συνήθως σκόπιμη. Τέλος, η διόρθωση του μακρινού διαθλαστικού σφάλματος με χορήγηση του μέγιστου θετικού στον υπολειπόμενο οφθαλμό προτείνεται χωρίς μάλιστα να παρατηρείται κάποια αισθητή έκπτωση της όρασης σε μακρινές αποστάσεις (εικόνα 5) [37].
4.3.3. Σχεδιασμός multizone
Ο multizone σχεδιασμός αποτελείται από μια σειρά ομόκεντρων δακτυλίων ποικίλης ισχύος. Θεωρητικά, ο κεντρικός δακτύλιος μπορεί να έχει ισχύ κατάλληλη είτε για μακρινή είτε για κοντινή διόρθωση, ενώ, η ομόκεντρη διάταξη δεν επηρεάζεται τόσο από τις αλλαγές διαμέτρου της κόρης όσο τα συμβατικά ομόκεντρα σχέδια. Η αύξηση του αριθμού των ζωνών μειώνει την εξάρτηση από το μέγεθος της κόρης συγκριτικά με άλλους τύπους σχεδιασμών. Η οπτική απόδοση που βιώνει ένας χρήστης εξαρτάται από το συνδυασμό των οφθαλμικών του εκτροπών και του σχεδιασμού των φακών επαφής, πράγμα που είναι μειωμένο σε διπλεστιακούς σχεδιασμούς [37].
5.Υποψήφιοι για διαχείριση της πρεσβυωπίας με φακούς επαφής (monovision & multifoca
6.Γυαλιά οράσεως προοδευτικής ισχύος
Η πρόοδος της τεχνολογίας και η αύξηση της ταχύτητας στη σύγχρονη καθημερινότητα έχει κάνει τους ανθρώπους να απαιτούν ποιοτική όραση σε όλες τις αποστάσεις ανά πάσα στιγμή. Τα γυαλιά οράσεως γενικά θεωρείται ότι είναι η πιο προσιτή παρέμβαση για τη διόρθωση των συμπτωμάτων της πρεσβυωπίας, ωστόσο, κανένας επί του παρόντος διαθέσιμους φακούς γυαλιών δεν μπορεί να αποκαταστήσει πλήρως το δυναμικό εύρος προσαρμογής στο γερασμένο οφθαλμό.
Η πλησιέστερη λύση αφορά τα γυαλιά οράσεως προοδευτικής ισχύος, ιδιαίτερα όσα κατασκευάζονται ψηφιακά με τη βοήθεια υπολογιστών με την στόχο τη μέγιστη εξατομίκευση στον διοπτροφόρο. Βασικά μειονεκτήματα στα γυαλιά οράσεως προοδευτικής ισχύος είναι η οι πλάγιες αστιγματικές εκτροπές, το περιορισμένο οπτικό πεδίο, η εκμάθηση του διοπτροφόρου στη χρήση τους και ενδεχομένως η πιθανή μειωμένη αντίληψη βάθους (πράγμα ιδιαίτερα αρνητικό για ηλικιωμένους).
Ο πρωταρχικός στόχος για την κατασκευή γυαλιών οράσεως προοδευτικής ισχύος πρέπει να είναι η κατανοήσει των αναγκών του ασθενούς προκειμένου να μπορέσουμε να προσφέρουμε το βέλτιστο δυνατό οπτικό αποτέλεσμα, με το πρώτο βήμα για την επίτευξη του στόχου είναι η λεπτομερής μονόφθαλμη και διόφθαλμη διάθλαση. Εάν έχει γίνει πλήρης συζήτηση για τις ανάγκες, ακριβής διάθλαση και επιλογή κατάλληλου σκελετού, η μη προσαρμογή στα φακούς προοδευτικής ισχύος είναι πολύ σπάνια. Ωστόσο, εάν οι ασθενείς δεν αισθάνονται άνετα, αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες όπως, ανεπαρκής εκπαίδευση των ασθενών, πολύ υψηλές προσδοκίες από τον ασθενή, κακή επιλογή σκελετού, κακή κοπή φακών ή/και λανθασμένη διάθλαση.
7. Συμπεράσματα
Η πρεσβυωπία είναι μια κατάσταση κατά την οποία το άτομο αδυνατεί να δει καθαρά σε κοντινές αποστάσεις, με την ίδια σε υψηλούς βαθμούς να αποτελεί ουσιαστικά ακόμα και οπτική αναπηρία σε αποστάσεις ανάγνωσης. Στις ημέρες μας ο σύγχρονος τρόπος ζωής απαιτεί από τους ανθρώπους ποιοτική όραση σε όλο το εύρος των αποστάσεων (μακριά, μεσαία, κοντά) ανά πάσα στιγμή, συνεπώς σημαντικό είναι να καταλάβουμε πως η ζωή είναι πλέον πολυεστιακή στο δυτικό κόσμο. Υπάρχει πληθώρα επιλογών (με την κάθε μια να έχει τα μειονεκτήματα της) προκειμένου ένας πρεσβύωπας να μπορέσει να ικανοποιηθεί, κρίσιμο είναι από τη μεριά των επαγγελματιών που σχετίζονται με την όραση να ενημερώσουν τα άτομα που εξυπηρετούν για τις διαθέσιμες επιλογές που θα μπορούν να καλύψουν τόσο τις οπτικές ανάγκες της καθημερινότητας τους, όσο, και τις αισθητικές τους απαιτήσεις.
Τέλος, προκειμένου όμως να επιτευχθεί αυτός ο στόχος πρέπει να αφιερωθεί χρόνος και υπομονή στη συζήτηση για τις ανάγκες και τις προσδοκίες, στη σωστή διάθλαση, στο χώρο εφαρμογής των φακών επαφής, στην επιλογή σκελετού και φυσικά στη δια βίου μάθηση με στόχο τη καλύτερη κατάρτιση για καλύτερη και πιο ολοκληρωμένη παροχή υπηρεσιών.
Ανδρόνικος Χρυσανθόπουλος , BSc, Msc. Οπτικός - Οπτομέτρης
