Η προέλευση των φακών οράσεως
Τα γυαλιά μπορεί να είναι από τα πιο χρήσιμα αντικείμενα της καθημερινής μας ζωής.
Παραδόξως όμως, οι συνθήκες της εφεύρεσής τους παραμένουν αρκετά ασαφείς.
Γράφει η Tina Saratsopoulou, Managing Director Unilens S.A.
Αρχαιότητα
(700 π.Χ. έως 400 μ.Χ.)
Το ενδιαφέρον για την οπτική ξεκίνησε πριν από πολύ καιρό, με σημείο εκκίνησης την αρχαιότητα. Οι πρώτοι γνωστοί φακοί βρέθηκαν στους πολιτισμούς της Αιγύπτου και της Μεσοποταμίας. Οι φακοί στην αρχαιότητα φαίνεται να ήταν φτιαγμένοι κυρίως από γυαλισμένο κρύσταλλο, από χαλαζία, και ήταν επιπεδόκυρτοι. Χρησίμευαν για μεγεθυντικούς φακούς, για να θερμαίνεται το γυαλί ώστε να ξεκινήσει η πυρκαγιά με τη συγκέντρωση των ακτίνων του ήλιου σε μια μικρή περιοχή, ή για να διαγράφονται τα γραπτά κείμενα στις ξύλινες ταμπλέτες. Οι ταμπλέτες είχαν επίστρωση κεριού και οι αρχαίοι έγραφαν πάνω στην επιφάνειά τους. Ο αρχαιότερος ονομάζεται «Φακός Nimrud», είναι 3000 χρόνων και ανήκει στον Ασσυριακό πολιτισμό.
Οι θεωρίες των οπτικών αναπτύχθηκαν από Έλληνες και Ρωμαίους φιλόσοφους. Ο Πλάτωνας ήταν ο πρώτος που διέδωσε τη θεωρία των εκπομπών, η οποία δηλώνει ότι η οπτική αντίληψη επιτυγχάνεται με ακτίνες φωτός που εκπέμπονται από τα μάτια. Οι ιδέες αυτές εξελίχθηκαν αργότερα από Μουσουλμάνους φιλόσοφους, όπως τον Άραβα Αστρονόμο Αλχαζέν. Πολλά χειρόγραφα αναφέρονται στη χρήση της πέτρας και του κρυστάλλου. Από όσο γνωρίζουμε, ο Νέρωνας -ο Ρωμαίος αυτοκράτορας- χρησιμοποιούσε σμαράγδι για να παρακολουθεί καλύτερα τους αγώνες των μονομάχων.
Οι φακοί χρησιμοποιούνται σε γυαλιά, κάμερες, μικροσκόπια, τηλεσκόπια και πολλά άλλα οπτικά όργανα. Οι φακοί είναι αδελφές ψυχές των ανθρώπων και για πολλούς ανθρώπους είναι ζωτικής σημασίας για την καθημερινή τους ζωή: απαραίτητοι για να δουν και να εξερευνήσουν τον κόσμο γύρω τους. Η όραση βοηθάει τους ανθρώπους όχι μόνο να αναλύσουν αλλά και να συνδεθούν με το περιβάλλον τους.
Το μάτι λειτουργεί και επεξεργάζεται τις οπτικές πληροφορίες σαν ένας θαυμάσιος υπολογιστής.
Οι φυσιολόγοι επισημαίνουν ότι το ανθρώπινο μάτι και ο εγκέφαλος είναι πάρα πολύ σύνθετοι μηχανισμοί καθώς και ότι ολόκληρο το πεδίο του χρωματικού φάσματος το οποίο δεν είναι καθόλου απλό. Κάποιοι πιστεύουν ότι οι άνθρωποι βλέπουν το χρώμα διαφορετικά. Ένας καλλιτέχνης είπε: «Το χρώμα είναι μια εμπειρία, ένα ψυχολογικό γεγονός». Πιστεύεται πως η συχνή διέγερση της φιλοσοφικής ερμηνείας της αίσθησης της όρασης βοηθάει τόσο στη συνολική υγεία όσο και στη νοημοσύνη.
Ένα νευρικό κύτταρο έχει μακριά κομμάτια, που μοιάζουν σαν καλώδια, τα οποία εξέρχονται από το σώμα του κυττάρου προς το κέντρο. Όπως τα τηλεγραφήματα, τα νευρικά κύτταρα μπορούν να μεταφέρουν παρορμήσεις. Οι άνθρωποι πίστευαν ότι αυτές οι παρορμήσεις ήταν ηλεκτρικά ρεύματα, όπως το ρεύμα που διαπερνούσε τις τηλεφωνικές ή τις τηλεγραφικές καλωδιώσεις. Ποικίλα πειράματα όμως, απέδειξαν ότι αυτό δεν ήταν αλήθεια. Εξάλλου, τα νευρικά ερεθίσματα ταξιδεύουν μόνο περίπου τρισήμισυ μίλια το λεπτό στα νεύρα μας.
Αυτό μπορεί να μας φαίνεται πολύ γρήγορο, αλλά ένα ηλεκτρικό ρεύμα ταξιδεύει με ταχύτητα 186.000 μίλια ανά δευτερόλεπτο – την ίδια ταχύτητα με αυτή του φωτός.
