Γράφει η Ιωάννα Μαρία Γκέρτσου, Ψυχολόγος στο Νοσοκομείο Παίδων “Η Αγία Σοφία”, Member of the Board of Directors at European Guide Dog Federation και Ιδρυτικό Μέλος του Lara Guide Dog School
“Χρησιμοποιούμε τις λέξεις «βλέπω», «κοιτάζω», ακριβώς όπως όλοι οι άνθρωποι. Άκου να δεις, οι λέξεις έχουν και συμβολική σημασία! Δείτε το ζήτημα σφαιρικά και μη φοβάστε να εκφραστείτε ή μη σας παραξενεύει που εμείς εκφραζόμαστε ελεύθερα.
Δε φοράμε όλες κι όλοι μαύρα γυαλιά. Επιπρόσθετα, κάποιοι τυφλοί και κάποιες τυφλές, φορούν «κανονικά» γυαλιά – όχι μαύρα. Δε ξέρω γιατί. Μπορεί να τους βοηθούν ή μπορεί να προστατεύουν τα μάτια τους από τα κλαδιά στο δρόμο. Ρωτήστε τους! Είναι πολύ πιθανό ένας τυφλός / μία τυφλή να έχουν μία επιτυχημένη καριέρα, ζωή, οικογένεια ή και όχι. Όπως ισχύει για όλους τους ανθρώπους.
90% των τυφλών έχουν κάποιο ποσοστό όρασης. Αυτό, μπορεί να σημαίνει ότι βλέπουν φως/σκιές, όγκους, χρώματα, φιγούρες ή ακόμα και πως μπορούν να διαβάσουν μεγάλα γράμματα. Μόνο το 10% των τυφλών δεν έχει καθόλου όραση.
Δεν κρατάμε τα μάτια μας κλειστά. Και ναι, βλέπουμε όνειρα, τα οποία αναπαριστούν είτε την εικόνα του κόσμου που έχουμε τώρα, είτε εκείνη που είχαν όσοι έβλεπαν παλαιότερα.
Οι τυφλοί και οι τυφλές δεν έχουν συγκεκριμένη όψη κι ηλικία. Και σίγουρα δε μπορείτε να προσδιορίσετε το ποσοστό της όρασης κάποιου ή κάποιας, κοιτώντας τα μάτια του / της ή κρίνοντας από τις ικανότητες και τις δεξιότητές του / της. Όχι, τα γυαλιά δε θα με βοηθήσουν να δω ούτε μια χειρουργική επέμβαση αλλά ούτε…. κι οι προσευχές.
Είμαστε κάτι περισσότερο από τυφλές και τυφλοί. Η τυφλότητα είναι ένα χαρακτηριστικό μου, αλλά δεν είναι εγώ. Μπορούμε να γίνουμε ικανοί γονείς ακόμα κι αν δε θα μπορούμε να δούμε τα παιδιά μας. Βέβαια δε θέλουμε όλοι κι όλες να γίνουμε γονείς.
Βλέπουμε ταινίες, μας αρέσουν τα τατουάζ, επιλέγουμε το προσωπικό μας στιλ. Η τυφλότητα δε σε μετατρέπει αυτόματα σε χαρισματικό άνθρωπο. Κάποιοι άνθρωποι είναι περισσότερο χαρισματικοί από τους άλλους κι αυτό, ισχύει και στην περίπτωση των τυφλών. Επίσης, οι τυφλοί έχουν πολλά ελαττώματα! Και μαντέψτε! Κάποιοι έχουν και ψυχολογικά προβλήματα. Η ψυχοθεραπεία είναι ή δεν είναι ταμπού, ακόμα και για εμάς.
Η τυφλότητα δε μας αποδίδει αυτόματα και συγκεκριμένο επίπεδο μόρφωσης. Αν χρειαστούμε βοήθεια θα τη ζητήσουμε. Όπως όλοι οι άνθρωποι, μαθαίνουμε στην πράξη, με την επανάληψη κι αυτό συνεπάγεται να κάνουμε λάθη καθώς μαθαίνουμε.
Υπάρχουν πολλές συσκευές και λογισμικά εκεί έξω που μας επιτρέπουν να χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία ακριβώς όπως κι εσείς!
Όταν γνωρίσετε έναν τυφλό άνθρωπο, θα γνωρίσετε έναν τυφλό άνθρωπο. Μεταξύ μας, είμαστε διαφορετικές/οί. Έχουμε διαφορετικά ενδιαφέροντα και διαφορετικές ικανότητες ή αδυναμίες. Μην προσπαθείτε να μας συγκρίνετε με τυφλούς ή τυφλές που γνωρίσατε ή που υπάρχουν στο άμεσο περιβάλλον σας.
Μη μας κάνετε υποδείξεις όταν κινούμαστε στο δρόμο με λευκό μπαστούνι ή σκύλο – οδηγό. Το έχουμε! Γι’ αυτό και η εκπαίδευση, ειδικότερα με σκύλο – οδηγό δεν είναι εύκολη υπόθεση! Μου έχει τύχει, οδηγοί των λεωφορείων ή σεκιουριτάδες του μετρό, να μου κάνουν υποδείξεις σε ποια πόρτα θα μπούμε – η Μέη κι εγώ πού θα κάτσω, αν θα κάτσω. Δε χρειάζεται.
Η τυφλότητα είναι ένα ευρύ φάσμα. Διαμορφώνεται κι επηρεάζεται από: τη βλάβη, την ηλικία, την αντίληψη, την εκπαίδευση και τη ψυχολογία του καθενός και της καθεμιάς.
Άμα συναντήσετε έναν τυφλό / μία τυφλή ειδικότερα με σκύλο – οδηγό, μη νομίζετε πως ήρθε το τέλος του κόσμου. Όλα καλά. Έχει ξοδευτεί απίστευτο χρήμα και προσπάθεια και ώρες για να είμαστε μαζί, παντού.
Στο τέλος της ημέρας, θέλουμε αυτό που θέλουν όλοι οι άνθρωποι. Να πέφτουμε για ύπνο, πλήρεις. Επειδή πάνω απ’ όλα είμαστε άνθρωποι…”