Η χρησιμότητα των πρισμάτων σε ασθενείς με χαμηλή όραση

Αναφορικά με την απώλεια κεντρικής όρασης, λύση δύναται να δοθεί με την βοήθεια των βοηθημάτων χαμηλής όρασης, τα οποία παρέχουν μεγέθυνση στον ασθενή. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση υπάρχει απώλεια περιφερειακής όρασης και κατά συνέπεια οπτικού πεδίου, τα πρίσματα είναι δυνατόν να δώσουν λύση, υπό συνθήκες.

Είναι πολύ σημαντικό να μην ξεχνάμε ότι αναπόσπαστο κομμάτι μέσω της διαχείρισης αυτής, αποτελεί η εκπαίδευση των ασθενών σχετικά με τον νέο τρόπο όρασης που τους παρέχουμε ανά περίπτωση, ώστε να λαμβάνουν τα μέγιστα οφέλη. Μην ξεχνάμε ότι για πρώτη φορά καλούνται να χρησιμοποιήσουν οπτικά μέσα με τα οποία δεν είχαν καμία επαφή στο παρελθόν. Θα είναι πραγματικά χρήσιμο αφού καταλήξουμε π.χ. στην χρήση κάποιου πρίσματος, να αφιερώσουμε χρόνο στο να εξηγήσουμε τον τρόπο χρήσης του.

Η χρησιμότητα των πρισμάτων για την αύξηση του οπτικού πεδίου
Μια χαρακτηριστική περίπτωση όπου βρίσκουν εφαρμογή τα πρίσματα είναι αυτή της ημιανοψίας.
Η βάση του πρίσματος τοποθετείται σε κατεύθυνση όμοια με αυτήν της απώλειας του οπτικού πεδίου. Για παράδειγμα σε μια ομώνυμη αριστερού οπτικού πεδίου ημιανοψία, οι βάσεις των πρισμάτων θα τοποθετηθούν με κατεύθυνση προς τα αριστερά του ασθενούς. Αυτό σημαίνει ότι η βάση στον δεξί φακό θα είναι ρινικά ενώ στον αριστερό κροταφικά. Τα πρίσματα που χρησιμοποιούνται είναι τύπου Fresnel 30 ως 40 πρισματικών διοπτριών και τοποθετούνται στην πίσω μισή επιφάνεια του οφθαλμικού φακού. Ένα πρίσμα 40 πρισματικών διοπτριών προσφέρει εύρος πεδίου 20- 22 μοιρών.

Θα μπορούσαμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε τα λεγόμενα Peli prisms (40 πρισματικών διοπτριών) όπου τοποθετείται το άνω τμήμα 6mm πάνω από το ύψος της κόρης και το κάτω τμήμα αντίστοιχα 6mm κάτω από το ύψος αυτής. Τα δυο τμήματα απέχουν επομένως μεταξύ τους 12mm και στη μέση της μεταξύ τους απόστασης βρίσκεται η κόρη, ενώ οι βάσεις τους είναι με κατεύθυνση κροταφική, που στην προκειμένη σημαίνει, προς τα αριστερά του ασθενούς. Το εύρος πεδίου κατ’ αυτόν τον τρόπο αντιστοιχεί σε 20 μοίρες. Είναι και αυτά σε πρώτη φάση αυτοκόλλητα Fresnel, ενώ στη συνέχεια και αφού εξοικειωθεί ο ασθενής μπορούν να κατασκευαστούν από PMMA ακρυλικό υλικό, το οποίο προσφέρει υψηλότερης ποιότητας όραση, λόγω διαύγειας υλικού. Τέλος προσφέρει και ελαφρώς πιο διευρυμένο πεδίο.

Τα Peli prisms τοποθετούνται μονόφθαλμα και για την παραπάνω περίπτωση που αναφέραμε στον αριστερό φακό. (ομώνυμης αριστερού πεδίου ημιανοψίας). Αν τοποθετήσουμε για την ίδια πάλι περίπτωση το άνω πρισματικό τμήμα με κατεύθυνση βάσης έξω & κάτω (περισσότερο έξω) και το κάτω με κατεύθυνση βάσης έξω & άνω (περισσότερο έξω) στον αριστερό φακό, τότε παρέχουμε εύρος πεδίου 30 μοιρών παρόλο που η πρισματική ισχύς παραμένει ίδια (πρισματική δύναμη 40 διοπτριών). Τα πρισματικά τμήματα ιδανικά είναι 25mm x 8mm σε διαστάσεις και τοποθετούνται μονόφθαλμα, με την βάση, προς την ελλειμματική σε οπτικό πεδίο πλευρά.

Ύπάρχουν ακόμα περιπτώσεις όπου η απώλεια οπτικού πεδίου μπορεί να είναι διάσπαρτη σε όλα τα τεταρτημόρια, όπως για παράδειγμα στην (ΜΑ). Επομένως χρειάζεται σε διαφορετικές κατευθύνσεις επέκταση του οπτικού πεδίου. Εδώ χρησιμοποιούνται τα λεγόμενα Tri field prisms, πάλι μονόφθαλμα όπου στο κροταφικό τεταρτημόριο του φακού τοποθετούνται με βάση κροταφικά ενώ στο ρινικό τεταρτημόριο με βάση ρινικά. Τα πρίσματα δύναται να είναι έγχρωμα ώστε να αποφεύγεται η σύγχυση.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η διαχείριση με τέτοιου είδους πρίσματα αφορά μόνο σε περιπτώσεις μακρινής όρασης που σχετίζεται με κίνηση και κυρίως βάδισμα. Για την μακρινή όραση, που αφορά την απόσταση της τηλεόρασης, δεν ενδείκνυται η χρήση τους.

Οι περιπτώσεις παθήσεων που προκαλούν σωληνοειδές οπτικό πεδίο όπως π.χ. το γλαύκωμα, αλλά και αυτές που καταλήγουν σε διάσπαρτες απώλειες, ενδεχομένως σε δύο ή και τρία τεταρτημόρια του οπτικού πεδίου, είναι αρκετά δύσκολες στην διαχείριση και στην επίτευξη ικανοποιητικού αποτελέσματος, μέσω των πρισμάτων.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι τα πρίσματα λόγω της ιδιότητάς τους, που δεν είναι άλλη από την εκτροπή του φωτός (εκτρέπουν τις ακτίνες του φωτός) με τη σωστή ανά περίπτωση χρήση, μπορούν να προσφέρουν σε έναν άνθρωπο που στερείται οπτικού πεδίου κάποια βοήθεια και κυρίως περισσότερη ανεξαρτησία στην καθημερινότητά του.