Myopia Control
Γράφει η Σελένη Ανθή, Οπτομέτρης στο Οφθαλμολογικό Αθηνών, Απόφοιτος του τμήματος Οπτικής-Οπτομετρίας ΑΤΕΙ Αθηνών
Οι οφθαλμίατροι προσπαθούν εδώ και δεκαετίες να εξηγήσουν την αύξηση των διαθλαστικών ανωμαλιών και κυρίως της μυωπίας που χαρακτηρίζεται ως επιδημία που μαίνεται σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με την αμερικάνικη ακαδημία οφθαλμολογίας, αν η σημερινή αυξητική τάση συνεχιστεί (1,4 δισεκατομμύρια πάσχουν από μυωπία), μέχρι το 2050 ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός, σχεδόν 5 δισεκατομμύρια άνθρωποι, θα χρειάζονται γυαλιά για να βλέπουν μακριά.
Στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ το ποσοστό των νέων ενηλίκων που πάσχουν από μυωπία διπλασιάστηκε σε 50 χρόνια και φτάνει πλέον το 50%. Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι ένα ποσοστό 35-40% του πληθυσμού στην Ελλάδα έχει μια διαθλαστική ανωμαλία, δηλαδή 3,5 με 4 εκατομμύρια Έλληνες έχουν ανάγκη να διορθώσουν
την όρασή τους για να βλέπουν καλύτερα στην καθημερινότητα τους.
Πολυάριθμες είναι οι έρευνες που ασχολούνται με την εμφάνιση και την εξέλιξη της μυωπίας σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στον ελλαδικό χώρο. Με τον όρο myopia control εννοούμε τις διάφορες τεχνικές που υλοποιούν οι ερευνητές στην προσπάθεια τους για την επιβράδυνση, την μείωση και την πρόληψη της μυωπίας από τις νεότερες ηλικίες.
Βασικός γνώμονας για την αύξηση της μυωπίας είναι οι αλλαγές του φυσιολογικού αξονικού μήκους (AXL). Οι κίνδυνοι λόγω της ανεξέλεγκτης αύξησης της μυωπίας όπως η αποκόλληση του αμφιβληστροειδή κατέστησαν επιτακτική ανάγκη τον περιορισμό της. Στο παρακάτω άρθρο θα παρουσιαστούν διάφορες τεχνικές περιορισμού και διαχείρισης της μυωπίας χωριζόμενες σε τρεις βασικές κατηγορίες: με την βοήθεια της φαρμακολογίας, τον τρόπο ζωής και το περιβάλλον.
1. Μονοεστιακά γυαλιά με υποδιόρθωση
Στις πρώτες προσπάθειες ελέγχου και περιορισμού της εξέλιξη της μυωπίας στα παιδιά σχολικής ηλικίας οι επιστήμονες είχαν την πεποίθηση ότι οι ασθενείς χρησιμοποιώντας μονοεστιακούς φακούς με υποδιορθωμένη διάθλαση μειώνει την προσαρμογή οπότε ως συνέπεια και την εξέλιξη της μυωπίας. Όμως ύστερα από μια σειρά ερευνών προέκυψε ότι η υποδιόρθωση τη μυωπίας δεν μείωσε σημαντικά την πρόοδο της μυωπίας στους ασθενείς σε σχέση με εκείνους που χρησιμοποιούσαν γυαλιά με πλήρη διόρθωση, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις είχαμε και μικρή αύξηση της μυωπίας.
2. Διπλεστιακοί ή πολυεστιακοί φακοί
Η χρήση διπλεστιακών ή πολυεστιακών φακών είναι μια από τις πιο αποδεκτές τεχνικές μείωσης της μυωπίας καθώς προκύπτει ότι έχουμε μια μικρή επιβράδυνση της μυωπίας στα παιδιά σχολικής ηλικίας σε σύγκριση με αυτά που χρησιμοποιούν μονοεστιακούς φακούς. Επικράτησε η αντίληψη πως με την χρήση των παραπάνω φακών μειώνεται η προσαρμογή οπότε και η εξέλιξη της μυωπίας.
3. Φαρμακολογία
Η ατροπίνη είναι μουσκαρινικός ανταγωνιστής με κεντρική και περιφερική δράση. Οι γενικές της δράσεις διαρκούν περίπου 4 ώρες, ενώ όταν εφαρμοστεί τοπικά στον οφθαλμό, η δράση της μπορεί να διαρκέσει ημέρες προκαλώντας μυδρίαση. Αποτελεί από τα βασικά φάρμακα που έχουν χρησιμοποιηθεί στις τεχνικές για την επιβράδυνση της μυωπίας, προτιμάτε στην μορφή των οφθαλμικών σταγόνων 1,0% και χορηγείται με ιατρική συνταγή. Διαπιστώθηκε ότι τα παιδιά που χρησιμοποίησαν 1,0% ατροπίνη είχαν σημαντικά μειωμένη μυωπική εξέλιξη κατά τη διάρκεια μιας διετούς περιόδου. Εν συνεχεία ερευνήθηκε η χρήση χαμηλότερης δόσης ατροπίνης και παρατηρήθηκε πως η δόση ατροπίνης 0,01% είναι εξίσου αποτελεσματική για την επιβράδυνση της μυωπίας και παρουσιάζει μειωμένο αριθμό ανεπιθύμητων παρενεργειών σε σύγκριση με την ατροπίνη σε μεγαλύτερη περιεκτικότητα. Στην Ελλάδα δεν είναι ακομα διαθέσιμη η ατροπίνη με περιεκτικότητα 0,01%.
4. Ορθοκερατολογία
Η ορθοκερατολογία είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για τη διόρθωση της μυωπίας καθώς με την χρήση ημίσκληρων αεροδιαπερατών φακών επαφής κατά την διάρκεια της νύχτας προκύπτει αναμόρφωση του κερατοειδούς. Προκαλείται κεντρική ισοπέδωση και παρακεντρική κύρτωση του κερατοειδούς αλλάζοντας την περιφερική εστίαση του ειδώλου στον αμφιβληστροειδή. Με αυτό τον τρόπο μηδενίζεται το ερέθισμα που προκαλεί επιμήκυνση του οφθαλμού και μειώνεται η εξέλιξη της μυωπίας. Η ορθοκερατολογία θεωρείται ένας από τους πιο επιτυχημένους τρόπους για τον έλεγχο της εξέλιξης της μυωπίας καθώς έχουν γίνει πολλές έρευνες που αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητά του.
5. Πολυεστιακοί φακοί επαφής
Πολυεστιακοί φακοί επαφής για πρεσβυωπία με μακρινή διορθωση στο κέντρο, εχούν χρησιμοποιηθεί σε έρευνες για την εξελιξη της μυωπίας. Η κεντρική μακρινη διόρθωση με την περιφερική κοντινή διορθωση, έχει περίπου την ίδια επίδραση στο είδωλο του αμφιβληστροειδούς που έχει και η ορθοκερατολογία. Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι η πολυεστιακοί φακοί επαφής είναι αποτελεσματικοί στην επιβράδυνση της εξέλιξης της μυωπίας. Σε σχέση με τους χρήστες μονοεστιακών φακών επαφής, οι χρήστες πολεστιακών φακών είχαν πολύ μικρότερη αύξηση της μυωπίας στο ίδιο χρονικό διάστημα.
6. Εξωτερικές δραστηριότητες και περιβάλλον
Πολυάριθμες είναι οι μελέτες που συσχετίζουν την απουσία εξωτερικών δραστηριοτήτων με την αύξηση της μυωπίας στα παιδιά σχολικής ηλικίας. Προκύπτει ότι το σύστημα ντοπαμίνης του αμφιβληστροειδούς εμπλέκεται στον έλεγχο της ανάπτυξης των οφθαλμών και η παραγωγή ντοπαμίνης στον αμφιβληστροειδή διεγείρεται από το φως του ηλίου. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητη η συμμετοχή των παιδιών σε εξωτερικές δραστηριότητες και αποφυγή απεριόριστων ωρών σε εσωτερικούς χώρους.
Επίσης , υπάρχουν δύο βασικές θεωρίες που έχουν προταθεί σε σχέση με τη σχέση μεταξύ της ποσότητας της κοντινής εργασίας και της εξέλιξης της μυωπίας. Η πρώτη θεωρία δείχνει ότι η υπερβολική κοντινή εργασία θ α μπορούσε να επηρεαστεί από την ανάπτυξη της μυωπίας, ενώ η δεύτερη δηλώνει ότι η κοντινή προβολή οδηγεί σε υπερτροφική θόλωση, η οποία προκαλεί μυωπία. Η συσχέτιση μεταξύ της εγγύς εργασίας και της επικράτησης της μυωπίας έχει αξιολογηθεί σε πολυάριθμες μελέτες και τα αποτελέσματα ήταν αμφιλεγόμενα.
Η αύξηση της μυωπίας αποτελεί ένα από τα σύγχρονα προβλήματα που προσπαθούν να χαρτογραφηθούν με μια σειρά από έρευνες. Στο παραπάνω άρθρο αναφέρθηκαν μερικές από τις στρατηγικές που έλαβαν μέρος με σκοπό την μείωση και περιορισμό αυτής της διαθλαστικής αμετρωπίας. Η ορθοκερατολογία, η χρήση της ατροπίνης 0,01% και η αύξηση των εξωτερικών δραστηριοτήτων εμφανίζονται ως οι πιο αποτελεσματικές τεχνικές μείωσης της αύξησης τους αξονικού μήκους με απόρροια και της μυωπίας.
