Ανασκόπηση στις μεθόδους διαχείρισης της μυωπίας
Η μυωπία αποτελεί ένα διαθλαστικό σφάλμα που δυνητικά μπορεί να εξελιχθεί σε παθολογία, καθώς κάθε βαθμός πολλαπλασιάζει το κίνδυνο για την ανάπτυξη παθολογικών καταστάσεων του βυθού (εικόνα 1). Ο επιπολασμός της μυωπίας υπολογίζεται στο 30% και αναμένεται πως το 2050 θα καταλήξει να επηρεάζει το 50% του πληθυσμού, με ήδη μεγάλα ποσοστά να καταγράφονται σε χώρες της Ασίας. Οι αιτίες που οδηγούν στη γέννηση και την εξέλιξη της μυωπίας δεν έχουν διαλευκανθεί πλήρως, κάποιες από τις βασικότερες πιθανές αιτίες αφορούν την αφεστίαση, τα γονίδια, τις κοντινές αποστάσεις εργασίας, τα προβλήματα διόφθαλμης όρασης, και άλλα.
Γράφει ο Ανδρόνικος Χρυσανθόπουλος, BSc, Msc. Οπτικός – Οπτομέτρης
Η διόρθωση του διαθλαστικού σφάλματος με μονοεστιακά γυαλιά οράσεως και φακούς επαφής ναι μεν προσφέρει καλή όραση αλλά ενδεχομένως να συμβάλλει κατά ένα τρόπο στην εξέλιξη της μυωπίας εξαιτίας της αφεστίασης των ακτινών στην περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς. Συγκεκριμένα, ακόμα και κατά την σωστή εξισορρόπηση ενδεχομένως να καταλήγουμε να υπερδιορθώνουμε τη περιφέρεια του αμφιβληστροειδούς κάνοντας τον οφθαλμό ‘’υπερμετρωπικό’’, αυτό μπορεί να συμβάλλει στη μετέπειτα ανάπτυξη του αξονικού μήκους (βασικού παράγοντα ανάπτυξης της μυωπίας) και εν τέλει στην πρόοδο της μυωπίας. Συνεπώς, κρίσιμο είναι να ενημερωθούμε κατάλληλα για την ίδια την μυωπία καθώς και τους τρόπους διαχείρισής της.
Εικόνα 1: Στην εικόνα παρατηρούμε την αύξηση της πιθανότητας για εμφάνιση παθολογίας όσο αυξάνεται ο βαθμός της μυωπίας.
Παθολογική μυωπία
Είναι η κατάσταση κατά την οποία παρατηρείται υπερβολική επιμήκυνση του αξονικού μήκους που σχετίζεται με μυωπία που οδηγεί σε δομικές αλλαγές στο οπίσθιο τμήμα του οφθαλμού (συμπεριλαμβανομένου του οπίσθιου σταφυλώματος, της μυωπικής ωχροπάθειας, της οπτικής νευροπάθειας, κ.α. που σχετίζονται με υψηλή μυωπία) και μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια οπτικής οξύτητα παρά τη βέλτιστη διάθλαση.
Η προσέγγιση στη διαχείριση της μυωπίας
α. Κυκλοπληγική έναντι Μη κυκλοπληγικής διάθλασης
Στη κλινική πράξη η μη κυκλοπληγική διάθλαση είναι προτιμότερη κατά μέσο όρο στη τελική συνταγογράφηση φακών επαφής και γυαλιών οράσεως καθώς το άτομο στη καθημερινότητα του θα βρίσκεται υπό μη κυκλοπληγική όραση, συνεπώς, και το διόφθαλμο σύστημα θα συμπεριφερθεί με διαφορετικό τρόπο. Ωστόσο, εξαιρετικά σημαντικό είναι να διεξάγουμε την εξισορρόπηση του σφαιρώματος και του κυλίνδρου με πλήθος τεχνικών ώστε να διασφαλίσουμε την ορθότερη διάθλαση χωρίς υπερδιόρθωση. Γενικότερα, προτιμάμε όσο το δυνατόν λιγότερο αρνητικό και όσο δυνατόν περισσότερο θετικό (δεν αναφερόμαστε σε πιθανές εξαιρέσεις λόγω διόφθαλμων προβλημάτων).
Η διάθλαση με κυκλοπληγία είναι εξαιρετικά χρήσιμη για να δούμε με απόλυτη ακρίβεια την διαθλαστική κατάσταση του συστήματος της όρασης (ιδιαίτερα σε περιπτώσεις πριν από έναρξη myopia control), σε νεαρότερες ηλικίες ή/και μεγαλύτερες ηλικίες όταν η προσαρμογή δεν μπορεί να χαλαρώσει, κ.α. Η χαλάρωση της προσαρμογής πέρα από φαρμακευτικές προσεγγίσεις μπορεί να επιτευχθεί με πλήθος τεχνικών όπως, σκιασκοπία με την μέθοδο Mohindra (έχει καλά αποτελέσματα και σε μεγαλύτερες ηλικίες), με τη διαδικασία της θόλωσης και ταυτόχρονη σκιασκοπία, κ.α. Τέλος, μελέτη έχει δείξει πως η διαφορά στη διαθλαστική δύναμη μεταξύ κυκλοπληγικής και μη κυκλοπληγικής διάθλασης ήταν κατά μέσο όρο -0.20D, διαφορά μεγαλύτερη των -0.25D παρατηρήθηκε στο 46.8% με το εύρος των τιμών να κυμαίνεται από -0.80D έως 0.41D [39].
β. Ηθική και επιστημονική προσέγγιση
στη διαχείριση της μυωπίας
Η ηθική προσέγγιση πρωτίστως αφορά το σε ποιες περιπτώσεις μπορούμε να εφαρμόσουμε κάποια θεραπεία για myopia control, τι είδους θεραπεία καθώς και ο συνυπολογισμός στο ́ ́τι κερδίζω και τι χάνω ́ ́ με κάθε μέθοδο καθώς και ποιος είναι ο στόχος. Γενικότερα, ο βασικός λόγος για την έναρξη μιας τέτοιας θεραπείας αφορά την αυξημένη πιθανότητα για την εμφάνιση κάποιας παθολογικής οφθαλμικής κατάστασης στην ενήλικη ζωή του ατόμου. Σε αυτό το σημείο είναι ιδιαίτερα κρίσιμο να αναφερθεί πως οποιαδήποτε θεραπεία για τη διαχείριση της μυωπίας δεν είναι το ‘’ιερό δισκοπότηρο ‘’ καθώς όσες έρευνες και να έχουν πραγματοποιηθεί και όσες πραγματοποιούνται τώρα δεν μπορούν να μας δείξουν με απόλυτα ασφαλή αποτελέσματα (αυτά θα μπορέσουμε να τα δούμε στο μέλλον) την μακροπρόθεσμη αξία της αλλά σίγουρα μας επιτρέπουν να προσεγγίσουμε το θέμα με μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και κύρος.
2γ. Ο ρόλος του εφαρμοστή
Οι εφαρμοστές μεθόδων διαχείρισης της μυωπίας θα πρέπει να ενημερώνουν κατάλληλα τους γονείς για το ρίσκο της κάθε θεραπείας, τα πλεονεκτήματα της, το τελικό στόχο καθώς και για τη τακτικότητα που θα χρειαστεί να υπάρχει για το διάστημα που το παιδί θα είναι σε θεραπεία για τη διαχείριση της μυωπίας. Ιδανικά μετά την ενημέρωση θα πρέπει να δίνεται και επίσημα η συγκατάθεση του γονέα για την έναρξη της θεραπείας. Τέλος, οι εφαρμοστές έχουν την ευθύνη να νοιάζονται για τους ασθενείς τους προτείνοντας κατάλληλα τη κάθε θεραπεία και δημιουργώντας το σωστό πρόγραμμα
παρακολούθησης μετά την έναρξη της.
δ. Ο ρόλος των εταιρειών και της ακαδημαϊκής κοινότητας
Οι κατασκευαστές έχουν σημαντικό ρόλο στο κομμάτι της ηθικής ευθύνης που λαμβάνει ο εφαρμοστής διαβεβαιώνοντας τον για τη πιθανή εξέλιξη της θεραπείας και την αποτελεσματικότητα στο προϊόν ανάλογα τις παραμέτρους.
Η ακαδημαϊκή κοινότητα έχει σημαντικό ρόλο στο να μεταδώσει τις επιστημονικές πληροφορίες σχετικά με το myopia control, τις εξελίξεις και τις προσεγγίσεις μέσω δημοσιεύσεων και παρουσιάσεων.
ε. Ο ρόλος του οπτομέτρη και του οφθαλμιάτρου
Η σωστή οφθαλμολογική και οπτομετρική αξιολόγηση είναι παράγοντας κλειδί για την εξέλιξη και καλύτερη δυνατή διαχείριση της μυωπίας. Μια εξέταση θα πρέπει να περιλαμβάνει, γενικό οφθαλμολογικό έλεγχο, λήψη ιστορικού και γενικού ιστορικού υγείας (συμπεριλαμβανομένου των διαθλαστικών σφαλμάτων της οικογένειας, την περίοδο εμφάνισης της μυωπίας, προηγούμενες διορθώσεις, την καθημερινότητα, κ.α.), υποκειμενική διάθλαση αρχικά χωρίς κυκλοπληγία και στη συνέχεια με κυκλοπληγία, καταγραφή οπτικής οξύτητας, έλεγχο διόφθαλμης όρασης (τουλάχιστον φορίες για μακρινές – κοντινές αποστάσεις, εύρος προσαρμογής και lag της προσαρμογής), ιδανικά μέτρηση αξονικού μήκους, τοπογραφία κερατοειδούς (σε περίπτωση ορθοκερατολογίας), μέτρηση ενδοφθάλμιας πίεσης (σε περίπτωση φαρμακευτικής θεραπείας) καθώς και διαμόρφωση προγράμματος επανεξέτασης [8]. Η τακτική παρακολούθηση μέσα στο εξάμηνο είναι απαραίτητη έως ότου είμαι σίγουροι πως η μυωπία είναι υπό διαχείριση. Θετικό αποτέλεσμα θεωρείται αν δεν υπάρχει ανάπτυξη του αξονικού μήκους παραπάνω από 0.1mm / έτος ή αλλαγή της διάθλασης παραπάνω από 0.50D, αν το επιθυμητό αποτέλεσμα δεν έρχεται σε βάθος ενός έτους ο συνδυασμός θεραπειών ή αλλαγή θεραπείας μπορεί να επιλεχθεί [15].
Εικόνα 2: Στην εικόνα παρατηρούμε τον σχεδιασμό του φακού DIMS με την κεντρική ζώνη όρασης και τις εκατοντάδες κυψελίδες που την περιβάλουν, πηγή εικόνας [22]
Εικόνα 3: Οι μπλε γραμμές περιγράφουν την οπτική πορεία των ακτίνων που διαθλώνται από την κεντρική καθαρή ζώνη του φακού προς τον αμφιβληστροειδή, ενώ, οι κόκκινες περιγράφουν την οπτική πορεία των ακτίνων που διαθλώνται από την περιφερειακή ζώνη (ζώνη θεραπείας). Τέλος, η εικόνα c – d περιγράφει την αφεστίαση που θα δημιουργείται στον οφθαλμό, ενώ, η εικόνα την διαυγή εικόνα που θα λαμβάνει από την κεντρική ζώνη διόρθωσης, πηγή εικόνας [22]
Σχεδιασμοί οφθαλμικών φακών περιφερειακής αφεστίασης με κλινικά δεδομένα
α. Σχεδιασμός DIMS
(Defocus Incorporated Multiple Segments)
Οι φακοί MiYOSMART της Hoya είναι σχεδιασμένοι για την δημιουργία περιφερειακής αφεστίασης στον αμφιβληστροειδή με στόχο την διαχείριση της μυωπίας σε παιδιά. Οι φακοί σχεδιασμού DIMS φτιάχνονται αποκλειστικά σε ένα δείκτη διάθλασης και αυτός είναι το 1.59 λόγω της ανθεκτικότητας του για λόγους ασφαλείας σε μικρότερες ηλικίες. Οι συγκεκριμένοι φακοί έχουν σφαιρικό σχεδιασμό εκτός από την μέση περιφέρεια που βρίσκονται οι ζώνες αφεστίασης (εικόνα 3). Ο σχεδιασμός των φακών τεχνολογίας DIMS βασίζεται στην ύπαρξη μιας κεντρικής ζώνης καθαρής όρασης διαμέτρου 9mm και περιμετρικά της απλώνεται μια περιοχή από 396 κυψελίδες διαθλαστικής δύναμης +3.50D ομοιόμορφα κατανεμημένες με τη κάθε κυψελίδα να έχει διάμετρο 1.03μμ, με τη διάμετρο που καλύπτουν να φτάνει τα 33mm (εικόνα 2).
Η τεχνολογία DIMS έχει τη δυνατότητα να μειώσει την εξέλιξη της μυωπίας κατά 60% συγκριτικά με τα γυαλιά μονής όρασης. Ειδικότερα, μια διετής μελέτη βρήκε πως η τεχνολογία DIMS μπορεί να μειώσει την εξέλιξη της μυωπίας κατά 0.44D και το αξονικό μήκος κατά 0.34mm συγκριτικά με τα γυαλιά μονής όρασης [14,37]. Περαιτέρω, άλλη μελέτη διάρκειας 2 ετών βρήκε πως παιδιά που χρησιμοποίησαν αυτούς τους φακούς για 2 έτη είχαν πρόοδο της μυωπίας κατά -0.30D και του αξονικού μήκους κατά 0.21mm, ενώ, παιδιά που χρησιμοποίησαν αποκλειστικά γυαλιά μονής όρασης είχαν αύξηση της τάξεως του -0.93D και 0.53mm αντίστοιχα [21]. Πιθανότατα, η ορθότερη προσέγγιση με οφθαλμικούς φακούς σχεδαισμού DIMS πρέπει να περιλαμβάνει καθημερινή χρήση τουλάχιστον 15 ωρών / ημέρα. Δεδομένου της φύσης τους ως γυαλιά οράσεως οι φακοί περιφερειακής αφεστίασης είναι μια εύκολη, αποτελεσματική και με υψηλή ανεκτικότητα λύση συγκριτικά με άλλες μεθόδους όπως οι φαρμακευτικές αγωγές και συχνά οι φακοί επαφής πολυεστιακού σχεδιασμού. Τέλος, σε περίπτωση που το παιδί δεν μπορεί να αποδεχθεί το γυαλί πρέπει να γίνει επανέλεγχος των κέντρων και των υψών και στη συνέχεια να αναλογιστούμε για πιθανή αλλαγή ή παύση της θεραπείας.
β. Σχεδιασμός HALT
(Highly Aspherical Lenslet Target)
Η τεχνολογία Stellest της Essilor περιλαμβάνει μια κεντρική ζώνη καθαρής όρασης με την μακρινή διόρθωση διαμέτρου 9mm και περιμετρικά 11 ζώνες αφεστίασης οι οποίες αποτελούνται από 1,021 μικροφακούς για την επίτευξη της απαιτούμενης αφεστίασης (εικόνα 4). Ο σχεδιασμός HALT δεν εστιάζει το φως σε δύο διαφορετικές επιφάνειες αλλά εκτρέπει μόνιμα τις ακτίνες δημιουργώντας ένα τρισδιάστατο πλήθος ακτινών μπροστά από τον αμφιβληστροειδή. Σύμφωνα με έρευνα της κατασκευάστριας εταιρείας στην οποία συμμετείχαν 104 παιδιά, η τεχνολογία HALT είχε αποτελεσματικότητα στην επιβράδυνση της μυωπίας κατά 67% [48]. Περαιτέρω, άλλη μονοετής έρευνα που πραγματοποιήθηκε με 170 συμμετέχοντες παιδικής ηλικίας έδειξε πως στην ομάδα όσων φορούσαν HALT η πρόοδος της μυωπίας ήταν -0.27D όσο αφορά τη διαθλαστική διόρθωση και 0.13mm όσο αφορά το αξονικό μήκος, ενώ, στην ομάδα των μονοεστιακών η πρόοδος ήταν -0.48D και 0.36mm αντίστοιχα [21]
Όσο αφορά τη χρήση, θετικότερα αποτελέσματα παρατηρούνται με τουλάχιστον 12ώρη ημερήσια χρήση, ενώ, οι ηλικίες που μπορεί να εφαρμοστεί είναι μεταξύ 6 και 16 ετών [48].
Εικόνα 4: Στην εικόνα παρατηρούμε τον σχεδιασμό του φακού HALT με τη κεντρική οπτική ζώνη και τους χιλιάδες ασφαιρικούς μικροφακούς που την περιβάλουν, πηγή εικόνας [49]
Εικόνα 5: Διαφορά των σχεδιασμών μεταξύ DIMS (α) και HALT (β). Η εικόνα περιγράφει την γεωμετρία των δύο τεχνολογιών για τη διαχείριση της μυωπίας. Πηγή εικόνας [36].
γ. Σχεδιασμός CARE
(cylindrical annular refractive elements)
Ο σχεδιασμός MYOCARE της Zeiss περιλαμβάνει μια κεντρική ζώνη καθαρής όρασης η οποία περιβάλλεται από ομόκεντρους κυλίνδρους οι οποίοι δημιουργούν τις ζώνες αφεστίασης. Προκειμένου ο χρήστης να προσαρμοστεί ευκολότερα στους οφθαλμικούς φακούς διαχείρισης της μυωπίας ο φακός CARE κατασκευάζεται με δύο διαφορετικούς σχεδιασμούς, τον σχεδιασμό MYOCARE και MYOCARE S (εικόνα 6). Ειδικότερα, ο σχεδιασμός care περιλαμβάνει μια κεντρική ζώνη καθαρής όρασης διαμέτρου 7mm, μέση δύναμη ζωνών αφεστίασης +4.6D και fill factor 0.5mm, είναι μια προτιμότερη λύση για παιδιά μικρότερης ηλικίας. Ο σχεδιασμός care s περιλαμβάνει μια μεγαλύτερη ζώνη κεντρικής όρασης διαμέτρου 9mm, μέση δύναμη ζωνών αφεστίασης +3.8D και fil factor 0.5mm, είναι μια προτιμότερη λύση για παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας και σε περιπτώσεις που η πρόοδος της μυωπίας είναι πιο αργή. Τόσο το care όσο και το care s είχαν άμεση αποδοχή της τάξεως του 95% μέσα σε 3 ημέρες, ενώ, το 92% και 94% είχαν πολύ καλά αποτελέσματα για μακρινές (αφορά μόνο το σχεδιασμό care) και κοντινές αποστάσεις αντίστοιχα σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρεία [50]. Εξωτερική έρευνα συνέκρινε την αποδοχή και τους προβληματισμούς μεταξύ μονοεστιακών γυαλιών οράσεως, σχεδιασμού CARE και σχεδιασμού CARE S, τα αποτελέσματα παρατίθενται στην εικονα 7.
Εικόνα 6: Στην εικόνα παρατηρούμε τον σχεδιασμό των φακών Care και Care s, με τις διαφορετικές διαμέτρους στην κεντρική οπτική ζώνη και τους πολλαπλούς κυλίνδρους που την περιβάλουν, πηγή εικόνας[42]
Εικόνα 7: Η εικόνα περιγράφει την υποκειμενική αξιολόγηση της οπτικής απόδοσης σε διαφορετικές συνθήκες μεταξύ χρηστών μονοεστιακών γυαλιών οράσεως, σχεδιασμού CARE και σχεδιασμού CARE S μέσα σε διάστημα τριών μηνών, πηγή εικόνας [42].
δ. Σχεδιασμός Optimee
Ο φακός για τη διαχείριση της μυωπίας σχεδιασμού Optimee της Shamir είναι ένα νέο προιον με διαφορετικό σχεδιασμό ο οποίος βασίζεται σε free form τεχνολογία. Ειδικότερα, ο φακός Optimee έχει σχεδιασμό που προσφέρει άρτιο αισθητικό αποτέλεσμα καθώς στερείται ομόκεντρων δακτυλίων για αφεστίαση αλλά είναι κατασκευασμένος σε ένα σχεδιασμό σαν το γράμμα U προσφέροντας ένα κανάλι καθαρής μακρινής και κοντινής όρασης (εικόνα 8). Σε έρευνα που συμμετείχαν 126 παιδιά με μέση ηλικία 9.92 ±1.7, οι 65 χρησιμοποίησαν τον φακό Optimee, ενώ, 61 άτομα χρησιμοποίησαν απλά μονοεστιακά γυαλιά οράσεως. Κατά τη διάρκεια της έρευνας παρατηρήθηκαν αρκετά Dropouts (οι λόγοι συνοψίζονται στην εικόνα 9), η μυωπία των γονέων ήταν σημαντικά παραπάνω εμφανίσιμη στην ομάδα ελέγχου, ενώ, η ο χρόνος σε εξωτερικούς χώρους ήταν ίδιος και στις δύο ομάδες. Τα αποτελέσματα της έρευνας επί της παρούσης μετά την ολοκλήρωση ενός έτους (συνεχίζεται και δεύτερη χρονιά) δείχνουν επιβράδυνση του αξονικού μήκους και του διαθλαστικού σφάλαμτος κατά μέσο όρο 0.11mm (35%) και 0.16D (25%) αντίστοιχα. Στην υπό ομάδα των ηλικιών 6 – 10 ετών η επιβράδυνση του αξονικού μήκους και του διαθλαστικού σφάλματος ήταν 0.17mm (41%) και 0.31D αντίστοιχα. Τέλος, ο μέσος όρος χρήσης και στις δύο ομάδες ήταν ~ 14 ώρες ανά ημέρα [52].
Εικόνα 8: Ο σχεδιασμός του φακού Optimee [52]
Εικόνα 9: Αίτια για διακοπή της συμμετοχής στην έρευνα [52]
Οφθαλμικοί φακοί και Φακοί επαφής για τη διαχείριση της μυωπίας
α. Γυαλιά προοδευτικής ισχύος
Τα γυαλιά οράσεως προοδευτικής ισχύος στοχεύουν στο να διαχειριστούν την μυωπία μέσω του lag της προσαρμογής μειώνοντας το και κατά συνέπεια περιορίζοντας την αφεστίαση των ακτίνων στον αμφιβληστροειδή. Μελέτη διάρκειας 5 ετών (comet, 2006) συνέκρινε την επίδραση που έχουν τα πολυεστιακά στη διαχείριση της μυωπίας συγκριτικά με τους μονοεστιακούς οφθαλμικούς φακούς. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν πως τα γυαλιά οράσεως προοδευτικής ισχύος είχαν την ικανότητα να επιβραδύνουν την εξέλιξη της μυωπίας κατά 0.13D σε σχέση με τα μονοεστιακά. Στη συνέχεια μια μέτα – ανάλυση το 2011 έδειξε πως τα γυαλιά οράσεως προοδευτικής ισχύος επιβράδυναν την εξέλιξη της μυωπίας κατά 0.25D/έτος συγκριτικά με τα γυαλιά οράσεως μονής όρασης, με ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα να καταγράφεται σε παιδιά ασιατικής καταγωγής, σε παιδιά με αρχική υψηλή μυωπία και σε παιδιά με καλπάζουσα μυωπία. Τέλος, τα θετικότερα αποτελέσματα παρατηρήθηκαν στο πρώτο χρόνο θεραπείας χωρίς κάποια ιδιαίτερη βελτίωση στη συνέχεια [10].
Άλλες μελέτες δείχνουν στατιστικά σημαντικές αλλά όχι τόσο κλινικά αλλαγές στη πρόοδο της μυωπίας κατά 0.20D σε βάθος τριών ετών και ιδιαίτερη επίδραση σε περιπτώσεις με υψηλότερη μυωπία, lag προσαρμογής ή/και εσωφορία για κοντά. [21, 24]
β. Γυαλιά οράσεως διπλεστιακού σχεδιασμού
Οι διπλεστιακοί σχεδιασμοί είναι από τις πρώτες μεθόδους διαχείρισης της μυωπίας. Οι διπλεστιακοί σχεδιασμοί έχουν σαν στόχο να μειώσουν το lag της προσαρμογής κατά τη κοντινή όραση και έχουν δείξει θετικά αποτελέσματα. Σε κλινική μελέτη που έγινε σε 125 παιδιά ασιατικής καταγωγής και συνέκριναν γυαλιά οράσεως μονής εστίασης, διπλεστιακά σχεδιασμού executive με add +1.50D και διπλεστιακά σχεδιασμού executive με add +1.50D με ταυτόχρονη χορήγηση πρίσματος 3Δ βάση μέσα στη κοντινή ζώνη όρασης, έδειξε πως υπήρχε μειωμένη εξέλιξη της μυωπίας και υψηλότερη αποτελεσματικότητα στα πρισματικά διπλεστιακά σε όσα παιδιά είχαν υψηλότερο lag προσαρμογής. Περαιτέρω, άλλα αποτελέσματα έχουν δείξει 39% μείωση στην εξέλιξη της μυωπίας με σχεδιασμό executive και 50% με σχεδιασμό executive και εισαγωγή βάση μέσα πρισμάτων (συγκριτικά με τα μονοεστιακά) [10,21].
γ.Πολυεστιακοί φακοί επαφής
Οι φακοί επαφής για τη διαχείριση της μυωπίας αποτελούν μόλις το 2% – 5% των συνολικών εφαρμογών φακών επαφής [2]. Οι διπλεστιακοί και οι πολυεστιακοί φακοί επαφής μπορούν να βοηθήσουν στην διαχείριση της εξέλιξης της μυωπίας λόγω της αφεστίασης που προκαλούν στην περιφέρεια. Οι σχεδιασμοί με ομόκεντρους δακτυλίους είναι προτιμότεροι για τη διαχείριση του αξονικού μήκους. Περαιτέρω, αρκετές μελέτες έχουν δείξει πως οι πολυεστιακοί φακοί επαφής με υψηλότερα add είναι αποτελεσματικότεροι συγκριτικά με χαμηλά ή μεσαία add, ωστόσο, αυτό η χρήση υψηλής κοντινής διόρθωσης μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλότερες οπτικές οξύτητες και μειωμένη ευαισθησία αντίθεσης. Γενικότερα, προτείνεται μια χρήση τάξεως των τουλάχιστον 8 ωρών ημερησίως με την αποτελεσματικότητα να φτάνει το 66% όσο αφορά το διαθλαστικό σφάλμα και το 63% του αξονικού μήκους σε παιδιά σχολικής ηλικίας.
Η μελέτη BLINK έδειξε πως το 51% των συμμετεχόντων είχαν αύξηση της μυωπίας παραπάνω από ένα βαθμό σε βάθος τριών ετών σε σχέση με όσους είχαν διορθωθεί με πολυεστιακούς φακούς επαφής με add +1.50 και +2.50, με τα αποτελέσματα να δείχνουν αύξηση μικρότερη των -0.85D και -0.56D αντίστοιχα. Επιπλέον, άλλη μελέτη έδειξε πως οι φακοί επαφής με υψηλότερα add είχαν ως αποτέλεσμα επιβράδυνση της μυωπίας κατά 0.45D και του αξονικού μήκους κατά 0.23mm σε σύγκριση με μονοεστιακούς φακούς επαφής, ενώ, επιβράδυνση της μυωπίας κατά 0.29D και του αξονικού μήκους κατά 0.16mm καταγράφηκε σε μεσαία add. Τέλος, αποτελέσματα άλλης μελέτης με add +1.50 και +3.50 έδειξαν διαχείριση της μυωπίας κατά 38.6% και 66.6% αντίστοιχα σε σχέση με παιδιά που φορούσαν μονοεστιακούς φακούς επαφής. [16,21,24 27,38]
Εικόνα 10: Στην εικόνα παρατηρούμε την πορεία του αξονικού μήκους και του διαθλαστικού σφάλματος καθ όλη τη διάρκεια της θεραπείας 18 μηνών για τις διαφορετικές ομάδες διόρθωσης. Με τη μικρότερη αύξηση στο αξονικό μήκος να παρατηρείται στην ομάδα με τους πολυεστιακούς φακούς επαφής με υψηλό add και τη μεγαλύτερη αύξηση στην ομάδα με τους μονοεστιακούς φακούς επαφής, ενώ, αντίστοιχα αποτελέσματα ισχύουν και για τη πορεία του διαθλαστικού σφάλματος, πηγή εικόνας [16].
δ. Η ορθοκερατολογία
Η ορθοκερατολογία είναι μια τεχνική που ειδικά διαμορφωμένοι φακοί επαφής χρησιμοποιούνται με στόχο την αλλαγή της κυρτότητας του κερατοειδούς για την αντιμετώπιση του διαθλαστικού σφάλματος. Ειδικότερα, η ορθοκερατολογία στη μυωπία έχει ως στόχο να επιπεδώσει το κεντρικό κερατοειδή και να κάνει την περιφέρεια ελαφρώς κυρτότερη.
Η ορθοκερατολογία έχει αποδειχθεί ως σημαντική μέθοδος για τη διαχείριση της μυωπίας καθώς αυτή η αναδιαμόρφωση του κερατοειδούς έχει ως αποτέλεσμα την περιφερειακή αφεστίαση των ακτινών. Μια άλλη υπόθεση ενδεχομένως να αφορά την επίδραση που μπορεί να έχει στο lag της προσαρμογής και στις σφαιρικές εκτροπές.
Έρευνα σε παιδιά που χρησιμοποίησαν την μέθοδο της ορθοκερατολογίας για δύο χρόνια έδειξε αύξηση του αξονικού μήκους κατά 0.14mm ανά έτος με τον μέσο όρο σε παιδιά που δεν φορούσαν ορθοκερατολογικούς φακούς επαφής να είναι 0.27mm. Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν μείωση της ανάπτυξης της μυωπίας κατά μέσο όρο 50% (30% εως 63%). [21, 24, 38].
Φαρμακευτική διαχείριση
Η Ατροπίνη
Η ατροπίνη είναι ένας αντιχολινεργικός παράγοντας, τα αντιχολινεργικά είναι μια κατηγορία φαρμάκων που αποκλείουν τη δράση ενός νευροδιαβιβαστή στον εγκέφαλο, της ακετυλοχολίνης. Η ακετυλοχολίνη εμπλέκεται στη μεταφορά σημάτων ανάμεσα στα κύτταρα που επηρεάζουν μια σειρά σωματικών λειτουργιών που ασκεί τη φαρμακολογική του δράση αναστέλλοντας τους παρασυμπαθητικούς μουσκαρινικούς υποδοχείς ακετυλοχολίνης που βρίσκονται στον σφιγκτήρα μυ της κόρης προκαλώντας μυδρίαση και κυκλοπληγία. Έχει συζητηθεί εδώ και αρκετό διάστημα η δράση της ατροπίνης στη διαχείριση της μυωπίας και σε τι συγκεντρώσεις. [10,18].
Ειδικότερα, οι έρευνες δείχνουν αμφιλεγόμενα αποτελέσματα, για παράδειγμα, έρευνα με χαμηλή συγκέντρωση ατροπίνης 0.01% φαίνεται να ήταν αποτελεσματική μέθοδος διαχείρισης της μυωπίας με τα ποσοστά να κυμαίνονται από 45% – 77% όσο αφορά το διαθλαστικό σφάλμα αλλά χωρίς κάποια συμβολή στο αξονικό μήκος. Άλλες μελέτες δείχνουν επιβράδυνση της μυωπίας 27% και του αξονικού μήκους 12% σε συγκέντρωση 0.01%, ενώ, σε συγκέντρωση 0.05% τα ποσοστά ήταν 67% και 51% αντίστοιχα. Πρόσφατες μελέτες σε ασιατικό πληθυσμό δείχνουν πως η συγκέντρωση 0.05% φαίνεται να είναι η αποτελεσματικότερη συγκέντρωση σε σύγκριση με αποτελέσματα της και το rebound που παρατηρείται χωρίς όμως να υπάρχει πλήρης εικόνα για την δράση της στον καυκάσιο πληθυσμό [10,18,24,31]. Όσο αφορά το rebound της θεραπείας, έρευνα τριών ετών δείχνει πως η θεραπεία είναι προτιμότερο να σταματήσει σε μεγαλύτερες ηλικίες και πως οι χαμηλές δόσεις είχαν μικρότερα ποσοστά rebound.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί πως η πλειοψηφία από τις μεθόδους διαχείρισης της μυωπίας είναι αποτελεσματική, σημασία έχει να βρεθεί η κατάλληλη μέθοδος που θα καλύψει τις ανάγκες του ατόμου και παράλληλα να βοηθήσει στην επιβράδυνση της εξέλιξης της μυωπίας.
Αποτελεσματικότητα των σχεδιασμών DIMS, HALT & CARE
α. Αποτελεσματικότητα DIMS
Μελέτη δύο ετών με 160 συμμετέχοντες το 2020 στο Hong Kong χρησιμοποίησε γυαλιά οράσεως περιφερειακής αφεστίασης σχεδιασμού DIMS, παρατηρήθηκε 52% μείωση στην εξέλιξη της μυωπίας (-0.41+-0.06 vs -0.85 +-0.08), 62% μείωση στην ανάπτυξη του αξονικού μήκους (με το μέσο αξονικό μήκος να είναι 0.21+-0.02mm) και με το 22% των συμμετεχόντων να μην εμφανίζει καμία πρόοδο στην ανάπτυξη της μυωπίας, ενώ, η ομάδα που είχε διορθωθεί με μονοεστιακά γυαλιά μακρινής διόρθωσης κατέγραψε ποσοστά 0.85+- 0.08D όσο αφορά το διαθλαστικό σφάλμα, 0.55+-0.02 όσο αφορά το αξονικό μήκος και μόλις το 6% δεν είχε κάποια ανάπτυξη της μυωπίας [10,17,24].
Μια κλινική μελέτη που πραγματοποιήθηκε από τον Lam et al. και δημοσιεύτηκε το 2023 ακολούθησε τη πορεία της μυωπίας 90 παιδιών σε βάθος έξι ετών. Ο μέσος όρος ηλικίας των συμμετεχόντων ήταν ~10 έτη. Η μελέτη περιελάμβανε τέσσερις διαφορετικές ομάδες (εικόνα 11),
• Ομάδα 1 που αποτελούταν από 36 παιδιά και χρησιμοποίησε σχεδιασμούς DIMS και για τα έξι έτη
• Ομάδα 2 που αποτελούταν από 14 παιδιά και χρησιμοποίησε σχεδιασμούς DIMS για τα πρώτα 3.5 χρόνια και στη συνέχεια άλλαξε σε μονοεστιακούς σχεδιασμούς
• Ομάδα 3 που αποτελούταν από 22 παιδιά και χρησιμοποίησε μονοεστιακά γυαλιά οράσεως για τα πρώτα 2 έτη και στην συνέχεια DIMS για τα υπόλοιπα ~4έτη
• Η ομάδα 4 που αποτελούταν από 18 παιδιά και χρησιμοποίησε μονοεστιακά γυαλιά οράσεως για τα πρώτα δύο έτη, στη συνέχεια σχεδιασμό DIMS για ενάμιση έτος και κατέληξαν πάλι σε μονοεστιακά για τα τελευταία δυόμιση έτη.
Τα αποτελέσματα της μελέτης για το διαθλαστικό σφάλμα έδειξαν,
• ομάδα 1: SER −3.04 ± 0.89 D/−3.69 ± 1.42 D;
• ομάδα 2: SER −2.98 ± 1.13 D/−4.28 ± 1.15 D;
• ομάδα 3: SER −2.68 ± 0.88 D/−3.92 ± 1.18 D; • ομάδα 4: SER −2.65 ± 1.18 D/−3.87 ± 1.53 D.
Για το αξονικό μήκος,
• ομάδα 1: AXL 24.68 ± 0.76 mm/25.28 ± 0.81 mm; • ομάδα 2: AXL 25.00 ± 0.80 mm/25.71 ± 0.69 mm; • ομάδα 3: AXL 24.62 ± 0.79 mm/25.43 ± 1.01 mm; • ομάδα 4: AXL 24.42 ± 0.86 mm/25.14 ± 0.87 mm.
Μετά από την εξαετή χρήση δεν παρατηρήθηκε κάποια στατιστικά σημαντική μείωση ή αλλαγή στην βέλτιστη δυνατή οπτική οξύτητα, σε μακρινές ή κοντινές φορίες, στη στερέοψη και στο εύρος προσαρμογής σε καμία από τις τέσσερις ομάδες. Τέλος, τα παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας κατά την εγγραφή φαίνεται να είχαν θετικότερα αποτελέσματα [17].
Εικόνα 11: Στην εικόνα αποτυπώνονται οι αλλαγές στο διαθλαστικό σφάλμα και το αξονικό μήκος για τις τέσσερις διαφορετικές ομάδες της έρευνας σε βάθος 72 μηνών, πηγή εικόνας [17]
β. Αποτελεσματικότητα CARE
Η κατασκευάστρια εταιρεία έχει δημιουργήσει δύο σχεδιασμούς ανάλογα την ηλικία και τις ανάγκες, κάθε σχεδιασμός έχει από πίσω του και από μια έρευνα μέσα στην εταιρεία. Συγκεκριμένα, η πρώτη μελέτη πραγματοποιήθηκε σε 240 παιδιά ασιατικής καταγωγής ηλικίας από 6 έως 13 ετών με διαθλαστικό σφάλμα από -0.75D έως -5.00D. Από το συνολικό αριθμό του δείγματος οι 80 χρησιμοποίησαν μονοεστιακούς οφθαλμικούς φακούς, άλλοι 80 χρησιμοποίησαν τον σχεδιασμό CARE με διαθλαστική δύναμη στις ζώνες θεραπείας +4.60D και ζώνη όραση 7mm και οι υπόλοιποι 80 χρησιμοποίησαν CARE S με διαθλαστική δύναμη στη ζώνη αφεστίασης +3.80D και ζώνη όρασης 9mm. Σε αποτέλεσμα 12 μηνών παρατηρήθηκε σημαντική μείωση στην εξέλιξη της μυωπίας με τους σχεδιασμούς CARE και CARE S σε σχέση με τα μονοεστιακά γυαλιά οράσεως. Ειδικότερα, με τον σχεδιασμό CARE παρατηρήθηκε μείωση κατά 0.31D στο διαθλαστικό σφάλμα και 0.13mm όσο αφορά το αξονικό μήκος, περαιτέρω, με τον σχεδιασμό CARE S καταγράφηκε μείωση κατά 0.29D και 0.11mm για το διαθλαστικό σφάλμα και το αξονικό μήκος αντίστοιχα. Τέλος, η πιθανότητα για ταχύτερη αύξηση της μυωπίας (-0.75D και άνω) ήταν σημαντικά μειωμένη με μόλις 17% και 14% να καταγράφεται στους σχεδιασμούς CARE και CARE S αντίστοιχα, ενώ, το ποσοστό αυτό έφτανε το 51% όταν αφορούσε μονοεστιακά γυαλιά οράσεως [51]. Συνηθέστερα, οι έρευνες πραγματοποιούνται σε ασιατικό πληθυσμό με τις έρευνες σε καυκάσιους να είναι λίγες. Μια δεύτερη έρευνα της κατασκευάστριας εταιρείας με 304 παιδιά καυκάσιας καταγωγής και ηλικίας από 6 έως 12 ετών με διαθλαστικό σφάλμα από -0.75D έως -5.00D και προοδευτική αύξηση της μυωπίας κατά 0.50D (τουλάχιστον το τελευταίο έτος) χρησιμοποίησε μονοεστιακά γυαλιά οράσεως (n=152) και γυαλιά οράσεως με τον σχεδιασμό CARE (n=152). Τα αποτελέσματα σε βάθος έξι μηνών έδειξαν μείωση της προόδου της μυωπίας κατά 0.15D (63%) και κατά 0.07mm (77%) σε όσα παιδιά χρησιμοποίησαν τον σχεδιασμό CARE [51].
Σε εξωτερική έρευνα διάρκειας δώδεκα μηνών με 233 συμμετέχοντες, οι 78 χρησιμοποίησαν σχεδιασμό CARE, οι 78 χρησιμοποίησαν σχεδιασμό CARE S και οι υπόλοιποι 77 χρησιμοποίησαν μονοεστιακά γυαλιά οράσεως. Στο τέλος των δώδεκα μηνών παρατηρήθηκε μείωση στην εξέλιξη της μυωπίας και του αξονικού μήκους τόσο στο σχεδιασμό CARE όσο και στον σχεδιασμό CARE S σε σύγκριση με τα μονοεστιακά γυαλιά οράσεως (εικόνα 12). Συγκεκριμένα, από τους 77 χρήστες μονοεστιακών γυαλιών οράσεως το 11.6% είχε αύξηση της μυωπίας ≥ 0.75D σε βάθος έξι μηνών και 51.7% σε βάθος δώδεκα μηνών. Αντιθέτως, στους σχεδιασμούς CARE και CARE S (εικόνα 13) το ποσοστό ήταν σχεδόν παραπλήσιο με ~3% στους έξι μήνες και ~17% στους 12 μήνες [42].
Εικόνα 12: Στην εικόνα καταγράφονται όλα τα χρήσιμα στοιχεία μεταξύ των συμμετεχόντων διαφορετικών ομάδων στην αρχή της έρευνας, πηγή εικόνας [42]
Εικόνα 13: Οι δύο εικόνες περιγράφουν την πορεία του διαθλαστικού σφάλματος και του αξονικού μήκους καθ όλη τη διάρκεια της ετήσιας θεραπείας για τις τρεις ομάδες, πηγή εικόνας [42].
γi. Αποτελεσματικότητα HALT
Αποτελέσματα μονοετούς έρευνας με τεχνολογία HALT κατέγραψαν αποτελεσματικότητα στη διαχείριση της μυωπίας στο 67% και στο αξονικό μήκος στο 64%. Ο μέσος όρος χρήσης των γυαλιών οράσεως σχεδιασμού HALT ήταν 13.2±2.6 ημερησίως. Επιπλέον, στην ομάδα που χρησιμοποιήθηκαν φακοί σχεδιασμού HALT το 20% είχε μείωση στην μυωπία (υπερμετρωπικό shift), 8% δεν είχε καμία αύξηση στην μυωπία και 72% είχε αύξηση στην μυωπία. Αντιθέτως, στην ομάδα με μονοεστιακά γυαλιά οράσεως το 98% είχε αύξηση στη μυωπία, το 2% δεν είχε καμία αύξηση της μυωπίας, ενώ, κανένας δεν είχε μείωση της μυωπίας. Τέλος, όσο αφορά το αξονικό μήκος το 28% των ατόμων στην ομάδα HALT δεν είχε καμία αύξηση του αξονικού μήκους, ενώ, στην ομάδα των μονοεστιακών γυαλιών οράσεως όλοι είχαν αύξηση του αξονικού μήκους [45].
Σε άλλη έρευνα διάρκειας δύο ετών παρατηρήθηκε επιβράδυνση στην εξέλιξη της μυωπίας κατά 0.80D και κατά 0.35mm στο αξονικό μήκος. Περαιτέρω,στην πρώτη φάση στην έρευνα συμμετείχαν 170 μυωπικά παιδιά με μέσο όρο ηλικίας τα 10.4 έτη, μετά από δύο έτη 151 συνέχισαν τον ένα επιπλέον χρόνο της έρευνας, ενώ, 56 επιπλέον άτομα προστέθηκαν σε ομάδα με μονοεστιακά γυαλιά οράσεως. Οι αλλαγές στο διαθλαστικό σφάλμα κατά το 3ο έτος ήταν -0.38D, -0.36D, -0.33D και -0.56 D για τις ομάδες HAL1, HAL2, HAL3 και μονοεστιακών φακών αντίστοιχα [13,44].
γii. Σύγκριση του σχεδιασμού HALT με το σχεδιασμό DIMS και άλλες μεθόδους
Για τα γυαλιά ορασεως περιφερειακής αφεστίασης τύπου DIMS και HALT τα ποσοστά ήταν 87% και 67% αντίστοιχα όσο αφορούσε τη πρόοδο της μυωπίας και 61% και 64% αντίστοιχα όσο αφορούσε το αξονικό μήκος, συγκριτικά με ομάδα ατόμων που έλαβαν γυαλιά οράσεως μονής όρασης.
Σε άλλη μελέτη ενός έτους η μέση αλλαγή στο διαθλαστικό σφάλμα με HALT και DIMS ήταν -0.34D και -0.63D αντίστοιχα. Όσο αφορά το αξονικό μήκος η αύξηση ήταν 0.17mm και 0.29mm για τους σχεδιασμούς HALT και DIMS αντίστοιχα, στη συγκεκριμένη έρευνα οι συμμετέχοντες στην ομάδα HALT είχαν ελαφρώς μικρότερη ηλικία από τους συμμετέχοντες στην ομάδα DIMS. Τέλος, σε άλλες μελέτες διάρκειας δύο ετών έχουν καταγραφεί αποτελέσματα 0.80D στον σχεδιασμό HALT, 0.85D σε πρισματικά διπλεστιακά, 0.59D σε διπλεστιακά και 0.44D σε σχεδιασμό DIMS, ενώ, όσον αφορά το αξονικό μήκος αύξηση 0.35mm παρατηρήθηκε με σχεδιασμό HALT, 0.34mm με σχεδιασμό DIMS και 0.21mm με πρισματικά διπλεστιακά και διπλεστιακά [13,44,47].
δ. Σύγκριση αποτελεσματικότητας DIMS, DIMS + Ατροπίνης, Μονοεστιακών γυαλιών οράσεως και μονοεστιακών φακών επαφής
Σε έρευνα με δείγμα 146 παιδιών στην Ευρώπη, διάρκειας ενός έτους που συνέκρινε την αποτελε- σματικότητα των θεραπειών DIMS (με μέσο όρο ηλικίας 13.37 ± 2.22), μονοεστιακών γυαλιών οράσεως (με μέσο όρο ηλικίας 11.34 ± 3.96), ατροπίνης 0.01% (με μέσο όρο ηλικίας 8.17 ± 1.84) και DIMS σε συνδυασμό με ατροπίνη 0.01% (με μέσο όρο ηλικίας 9.81 ± 2.06) , τα αποτελέσματα έδειξαν μηδενική αύξηση του αξονικού μήκους στο 10% των χρηστών DIMS, στο 15% των χρηστών ατροπίνης, στο 18% των χρηστών DIMS και ατροπίνης και μόλις στο %2 στους χρήστες μονοεστιακών γυαλιών οράσεως. Όσο αφορά το διαθλαστικό σφάλμα η επιβράδυνση της μυωπίας ήταν στο 57%, 57% και 70% για τις θεραπείες ατροπίνης, DIMS και DIMS σε συνδυασμό με ατροπίνη αντίστοιχα, σε σύγκριση με τα μονοεστιακά γυαλιά οράσεως. Όσο αφορά την επιβράδυνση του αξονικού μήκους, τα ποσοστά ήταν 62%, 57% και 70% για τις θεαρεπείες ατροπίνης (εικόνα 14), DIMS και DIMS σε συνδυασμό με ατροπίνη σε σχέση με τα μονοεστιακά γυαλιά οράσεως [3].
Μελέτη με 98 μάτια και 50 εξεταζόμενους, εκ των οποίων οι 47 στην ομάδα ατροπίνης και οι 51 στην ομάδα των DIMS. Σε καμία από τις δύο ομάδες δεν υπήρχε διαφορά στην αρχική μέτρηση του αξονικού μήκους, του διαθλαστικού σφάλματος και της ηλικίας. Η μέση αύξηση του αξονικού μήκους σε βάθος έξι μηνών ήταν 0.057mm στην ομάδα της ατροπίνης και 0.002mm στην ομάδα του DIMS, ενώ, όσο αφορά το διαθλαστικό σφάλμα ήταν -0.098D και -0.039D στην ομάδα της ατροπίνης και των DIMS αντίστοιχα [33].
Εικόνα 14: Στις εικόνες παρατηρούμε την πρόοδο στο διαθλαστικό σφάλμα και το αξονικό μήκος μεταξύ των τεσσάρων διαφορετικών ομάδων, πηγή εικόνας [33]
ε.Σύγκριση DIMS με πολυεστιακούς φακούς επαφής, μονοεστιακούς φακούς επαφής και μονοεστιακά γυαλιά οράσεως
Αποτελέσματα μελετών δείχνουν πως σε πολυ- εστιακούς φακούς επαφής και μονοεστιακά γυαλιά οράσεως παρατηρούμε μείωση στην οπτική οξύτητα (εικόνα 15) και την ευαισθησία αντίθεσης (εικόνα 16), ενώ, σε σύγκριση μεταξύ σχεδιασμού DIMS και μονοεστιακού σχεδιασμού δεν παρατηρείται κάποια μείωση στην οπτική οξύτητα και την ευαισθησία αντίθεσης παρά μονάχα στην κροταφική και ρινική βλεμματική θέση [40].
Εικόνα 15: Η εικόνα περιγράφει την αξιολόγηση της οπτικής οξύτητας σε διαφορετικές βλεμματικές θέσεις (−22°, 0°, 22°) με διαφορετικές τεχνολογίες φακών επαφής και γυαλιών οράσεως. Αξίζει να αναφερθεί πως οι μετρήσεις πραγματοποιήθηκαν κάτω από μονόφθαλμες συνθήκες, πηγή εικόνας [40].
Εικόνα 16: Η εικόνα περιγράφει τις αλλαγές στην ευαισθησία αντίθεσης σε διαφορετικές βλεμματικές θέσεις (−22°, 0°, 22°) όπως μετρήθηκαν με διαφορετικές τεχνολογίες οφθαλμικών φακών και φακών επαφής. Αξίζει να αναφερθεί πως οι μετρήσεις έγιναν κάτω από μονόφθαλμές συνθήκες,πηγή εικόνας [40].
Rebound
Το φαινόμενο του rebound στη διαχείριση της μυωπίας ορίζεται ως, η μεγαλύτερη πρόοδος της μυωπίας μετά τη παύση της θεραπείας για τη διαχείριση της, με το άτομο τελικά να φτάνει τα ίδια επίπεδα μυωπίας ενός παιδιού ίδιας ηλικίας με παρόμοιους περιβαλλοντικούς παράγοντες χωρίς να έχει λάβει θεραπεία για τη διαχείριση της μυωπίας.
Τα γυαλιά οράσεως περιφερειακής αφεστίασης, οι μαλακοί πολυεστιακοί φακοί και η ορθοκερατολογία δείχνουν χαμηλότερα ποσοστά rebound συγκριτικά με τις θεραπείες με ατροπίνη. Ειδικότερα, σε έρευνα που συμπεριέλαβε 11 αποτελέσματα μελετών αναφέρεται πως το rebound για κάθε μέθοδο διαχείρισης της μυωπίας ήταν κατά μέσο όρο 0.10+- 0.7mm και -0.27+- 0.2D για το αξονικό μήκος και το διαθλαστικό σφάλμα μετά από 10.2+- 7.4 παύσης της θεραπείας (εικόνα 17).
Ο προβληματισμός για το rebound είναι πιθανό και μπορεί να οφείλεται στη μέθοδο διόρθωσης, στη διαχείριση του κάθε περιστατικού, στην ηλικία και άλλα [27].
Εικόνα 17: Στην εικόνα παρατηρούμε το rebound ανάμεσα σε διαφορετικές προσεγγίσεις θεραπείας και μετά από τι χρονικό διάστημα από τη παύση της θεραπείας, πηγή εικόνας [27].
Συμπέρασμα
Η μυωπία ως διαθλαστικό σφάλμα είναι εξαιρετικά συχνή, η παρουσία της μυωπίας όμως αποτελεί ένα μόνιμο παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση οφθαλμικών παθολογιών στο μέλλον, με κάθε παραπάνω διοπτρία να πολλαπλασιάζει το κίνδυνο για εμφάνιση κάποιας παθολογίας. Στις ημέρες μας υπάρχει πλήθος μεθόδων που μπορούν να επιλεχθούν με στόχο τη διαχείριση της μυωπίας όπως, με οφθαλμικούς φακούς περιφερειακής αφεστίασης, πολυεστιακούς φακούς επαφής, την ορθοκερατολογία, τα διπλεστιακά, τα γυαλιά προοδευτικής ισχύος, την ατροπίνη, τα γυαλιά οράσεως σχεδιασμού DOT (ο οποίος φαίνεται υποσχόμενος ωστό- σο δεν έχει αναφερθεί σε αυτό το άρθρο περαιτέρω) και άλλα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελετών όλες οι μέθοδοι είναι αποδοτικές όσο αφορά τη διαχείριση της μυωπίας, με τους οφθαλμικούς περιφερειακής αφεστίασης πιθανότατα να αποτελούν πρακτικότερη λύση λόγω της ευκολίας στη χρήση, στην καλή οπτική απόδοση, την υψηλή αποδοχή, στο χαμηλό φαινόμενο rebound, στο κόστος, στην καθημερινή ρουτίνα και φυσικά στην ικανότητα τους να επιβραδύνουν τόσο το αξονικό μήκος όσο και το διαθλαστικό σφάλμα. Ο σχεδιασμός DIMS αποτελεί το σχεδιασμό που έχει χρησιμοποιηθεί στις περισσότερες κλινικές μελέτες, με τον σχεδιασμό HALT να ακολουθεί. Τα αποτελέσματα που καταγράφονται και στους δύο σχεδιασμούς είναι πολύ θετικά. Ο σχεδιασμός CARE και CARE S αποκτά όλο και περισσότερο κλινικό υπόβαθρο, με μελέτες να έχουν πραγματοποιηθεί και στην Ευρώπη, ιδιαίτερα σημαντικό καθώς η πλειοψηφία των ερευνών αφορούν Ασιατικό πληθυσμό. Η αποδοτικότητα του σχεδιασμού CARE και CARE S είναι υψηλή με τα ποσοστά επί της παρούσης να μην είναι στις ίδιες τιμές με τους σχεδιασμούς HALT και DIMS. Ο σχεδιασμός Optimee είναι ένας νέος υποσχόμενος σχεδιασμός με έρευνες να πραγματοποιούνται και να δημοσιεύονται σχετικά με την αποτελεσματικότητα του, η οποία επί της παρούσης αν και σημαντικά θετική δεν είναι στις ίδιες τιμές των πρώτων. Τα γυαλιά οράσεως προοδευτικής ισχύος καθώς και τα διπλεστιακά γυαλιά οράσεως φαίνεται να αποδίδουν στη διαχείριση της μυωπίας όσο αφορά το διαθλαστικό σφάλμα αλλά όχι τόσο στο αξονικό μήκος, ωστόσο, είναι ιδαίτερα χρήσιμα σε περιπτώσεις με προβλήματα στη διόφθαλμη όραση. Οι πολυεστιακοί φακοί επαφής με υψηλά add είναι χρήσιμοι στη διαχείριση του αξονικού μήκους και του διαθλαστικού σφάλματος αλλά η καθημερινή χρήση τους ίσως να μην αποτελεί την ευκολότερη και πρακτικότερη λύση σε τόσο μικρές ηλικίες. Η ορθοκερατολογία αποτελεί επίσης μια εξαιρετική μέθοδο διαχείρισης της μυωπίας αλλά και εδώ υπάρχει ο προβληματισμός για την πλήρη συμμόρφωση του παιδιού. Τέλος, ο ρόλος της ατροπίνης αποτελεί ένα ερωτηματικό σχετικά με την συγκέντρωση που πρέπει να εφαρμοστεί προκειμένου να λάβουμε την μεγαλύτερη απόδοση με τις λιγότερες παρενέργειες και την μικρότερη πιθανότητα για rebound φαινόμενο, ο συνδυασμός της ατροπίνης με άλλες μεθόδους ίσως να αποτελεί μια προτιμότερη λύση.
Οι ειδικοί που θα επιλέξουν να δουλέψουν αυτές τις μεθόδους θα πρέπει να είναι κατάλληλα καταρτισμένοι, να παρακολουθούν τις εξελίξεις, να έχουν γνώση της διόφθαλμης όρασης, υψηλές ικανότητες διάθλασης και εμπειρία – ακρίβεια στο τομέα της εφαρμογής σκελετών, τοποθέτησης ύψων και μέτρησης της διακορικής απόστασης. Η σωστή και πλήρης ενημέρωση από τους ειδικούς προς τους γονείς θα πρέπει να είναι αυτονόητη, ενώ, ιδανικά θα πρέπει να υπάρχει στενή συνεργασία μεταξύ οπτικών, οπτομετρών και οφθαλμιάτρων με στόχο το βέλτιστο αποτέλεσμα για το άτομο. Τέλος αξίζει να αναφερθεί πως όλες οι προσεγγίσεις έχουν θετικό αποτέλεσμα και η επιλογή της τεχνολογίας θα πρέπει να εξατομικεύεται ανάλογα το άτομο, τις ανάγκες και την μυωπική κατάσταση.
Δήλωση περί προσωπικών συμφερόντων
Δεν έχω προσωπικό ή οικονομικό συμφέρον με κανέναν από τους αναφερόμενους κατασκευαστές ή εταιρεία που να σχετίζεται με τη διαχείριση της μυωπίας είτε σε οφθαλμικούς φακούς είτε φακούς επαφής.
